ZIC/ZIN De Wever

Over ZICs & ZINs

Samen met de zorginstellingen opleiden dat is in de kern de doelstelling van de ZICs en ZINs van het domein Mens en Maatschappij. ZIC staat voor zorginnovatiecentra en ZIN voor zorginnovatienetwerken. Binnen een ZIN ontmoeten studenten en professionals elkaar vanuit verschillende teams of werkplekken, bijvoorbeeld een ambulante setting of thuiszorgsetting. ZICs zijn gesitueerd in één bepaalde zorgafdeling van een zorgorganisatie, bijvoorbeeld een behandelcentrum in de ouderenzorg. Een ZIC of ZIN is gekoppeld aan één zorginstelling en aan één of meer opleidingen (hbo en mbo).

Betrokkenen

Bij de meeste ZICs (en dat geldt ook voor deze casus) zijn naast de opleiding verpleegkunde van Fontys en Avans ook opleidingen uit de sector Zorg en Welzijn van het ROC een betrokken partner. Sommige ZICs zijn inmiddels multidisciplinair van aard. Bij deze zogenaamde m-ZICs zijn ook andere opleidingen als partner betrokken (zoals Avans Hogeschool, HAN, Hogeschool Zuid en paramedische opleidingen van Fontys en bv ROC Tilburg)

Binnen een ZIC/ZIN is een belangrijke rol weggelegd voor de masteropgeleide verpleegkundigen in de rol van Lecturer practitioner (LP). Zij zijn zowel werkzaam binnen een ZIC/ZIN als binnen de hogeschool. De LP-er is ofwel werkzaam bij Fontys en gedetacheerd naar de zorgorganisatie voor het werk in de ZIC/ZIN, of andersom. In de casus die hier beschreven wordt zijn de LP-ers in dienst van de zorgorganisatie. De LP-er vormt een belangrijke schakel in het verbinden van opleiding en werkplek en is eindverantwoordelijk voor verbeter- en innovatietrajecten. De Docent Contact Persoon, vaak de LP, is eindverantwoordelijk voor het leerproces van de student. Bij ZIC De Wever zijn studenten uit verschillende leerjaren betrokken.

Gang van zaken

Tijdens het dagelijkse werk op de zorgafdeling lopen studenten mee met zorgprofessionals. Zij starten de dag met het delen van hun leerdoelen (zowel de professional als de student) die gedurende de dag aan bod komen. Vervolgens begint het werk op de zorgafdeling. Bij jongerejaars betekent dit vooral leren door voor- en nadoen en samen met de professional zorgtaken uitvoeren, terwijl ouderejaars steeds meer zelfstandig zorgtaken opnemen. Aan het einde van de dienst vindt terugkoppeling plaats over de leerervaringen. Daarnaast zijn er wekelijks bijeenkomsten waar inhoudelijke input wordt gegeven die aansluit bij de ervaringen in het ZIC/ZIN. Deze bijeenkomsten worden georganiseerd door de LP-er en verzorgd door verschillende experts uit de zorginstelling of de opleiding of door de LP-er zelf. Voor het onderzoek en innovatie werken zorgprofessionals, studenten en soms ook behandelaren samen in multidisciplinaire onderzoeksgroepen. Aan deze onderzoeksgroepen worden ook de afstudeerprojecten en andere lopende projecten gekoppeld. De vraagstukken voor het onderzoek komen soms voort uit leervragen vanuit de zorgpraktijk (werkvloer) en soms vanuit bredere vraagstukken uit de instelling of een betrokken lectoraat.

Samenwerken

Het ZIC is ontstaan vanuit een behoefte van zowel de zorginstelling als de onderwijsorganisatie aan een intensievere samenwerking. Doel hiervan was het verbeteren van de zorg door de kloof tussen theorie en praktijk te slechten. Er ontstond een intensieve samenwerking met een combinatie van leren en innoveren in het ZIC, waarbij professionals en studenten samen leren en werken aan het verlenen van zorg binnen de afdeling. Daarnaast is er ook steeds oog voor het innoveren van die zorg. Er is gewerkt aan een gedeelde visie die ook opgeschreven en vastgesteld is en die door alle partijen wordt uitgedragen. Dat de ZIC/ZIN in co-creatie is ontwikkeld blijkt ook uit het gegeven dater bijvoorbeeld goed is nagedacht over het rolontwerp. Er is sprake van een voortdurende dialoog, dat maakt de samenwerking intensief maar ook succesvol.

Beïnvloedende factoren

Het onderzoek laat zien dat er zowel succesfactoren als belemmerende factoren geformuleerd kunnen worden. Het is zaak om voldoende enthousiaste medewerkers te vinden die het concept willen uitdragen en plezier beleven aan het begeleiden van studenten. Dat werken in een ZIC/ZIN motiverend en inspirerend is blijkt uit het gegeven dat oud-studenten die eerder in een ZIC geplaatst waren vaak terugkeren als medewerker. Een belemmerende factor op personeelsgebied is het grote verloop van zowel medewerkers als leidinggevenden. Voor een goed functionerende ZIC/ZIN is belangrijk dat medewerkers en leidinggevenden goed ingewerkt zijn in het concept en de werkwijze in een ZIC/ZIN willen uitdragen. Het grote verloop vraagt veel van de zittende professionals en met name de LP-er als het gaat om het overdragen van het concept, de werkwijze etc. Het in dialoog blijven over onder andere de rolverdeling, de visie en motivatie verstevigt de samenwerking en zorgt voor helderheid en zorgt voor eigenaarschap bij de betrokkenen.

Door toename van het aantal ZICs/ZINs in combinatie met afname van het aantal studenten zorgt voor moeilijkere bemensing van de ZICs. De ontwikkeling naar multidisciplinaire ZICs/ZINs zorgt is helpend voor het oplossen van dit probleem.