FunPartClub: Functie en participatie bij kinderen met klompvoeten

Driedimensionele gangbeeldanalyses en echografie lijken uitermate geschikt om functionele problemen rondom de klompvoet vroegtijdig op te sporen. Deze studie zal met behulp van uitgebreide gangbeeldanalyses enerzijds een beter inzicht geven in de factoren die gelinkt zijn met relapse klompvoet alsook een vroegtijdige detectie van die relapse mogelijk maken.

Naast functionele problemen tijdens het lopen kunnen lichamelijke beperkingen leiden tot beperkingen in deelname aan andere dagelijkse activiteiten en daardoor de participatie van een kind belemmeren. Dit heeft niet alleen invloed op de lichamelijke gezondheid van een kind, maar ook op de ontwikkeling van zijn of haar sociale relaties en sociale vaardigheden. Daarom wordt in deze studie middels vragenlijsten in kaart gebracht in hoeverre het participatieniveau en motorisch vermogen van kinderen met een (relapse) klompvoet verschilt van kinderen zonder klompvoet.

In dit onderzoeksproject zal de rol van gangbeeldanalyse bij vroege detectie en behandeling van een relapse klompvoet worden bestudeerd, evenals de relatie tussen participatieniveau, motorisch vermogen en functioneren bij dagelijkse activiteiten. De onderzoeksresultaten worden gekoppeld aan klinische resultaten en door de patiënt ervaren functionele beperkingen om zo een bijdrage te leveren aan de behandeling van een (relapse) klompvoet.

Achtergrond

De idiopathische klompvoet is een van de meest voorkomende aangeboren orthopedische aandoeningen. In Nederland worden ongeveer 200 kinderen per jaar met één of twee klompvoeten geboren.(1) Bij een klompvoet is er een afwijking van de stand van de voet met drie kenmerken

• de voet staat naar beneden
• en binnen gekanteld
• en de voorvoet wijst naar binnen waardoor een kommavorm ontstaat

Behandeling nu: Ponseti-methode

In 2014 nam de Nederlandse Orthopaedische Vereniging de richtlijn 'Primaire Idiopathische Klompvoet' aan. Daarmee is in Nederland de Ponseti-methode de officieel vastgestelde eerste behandeling voor klompvoetpatiënten. De richtlijn is opgesteld op basis van de beschikbare wetenschappelijke literatuur en consensus binnen de richtlijncommissie, die bestond uit orthopedisch chirurgen en ouders van klompvoetpatiënten. Arnold Besselaar was voorzitter van deze richtlijncommissie.(2)

De Ponseti-methode: hoe werkt dat?

De behandeling met de Ponseti-methode start kort na de geboorte. Met de hand wordt het voetje soepel gemaakt (manipuleren), waarbij het geleidelijk zover mogelijk in de juiste stand wordt gecorrigeerd. Deze gecorrigeerde stand wordt vastgelegd (geïmmobiliseerd) met gips, waarbij ook het bovenbeentje wordt ingegipst. Het gips wordt één keer per week gewisseld. Als laatste stap van de gipsperiode, wordt de achillespees van het kind doorgehaald. Als de gipsperiode is afgerond, volgt een intensieve braceperiode. Daarbij draagt het kind drie maanden lang, 23 uur per dag en daarna tot de vierde verjaardag tijdens het slapen, een brace die de gecorrigeerde klompvoet(en) in de juist stand houdt. Een klompvoet is niet te genezen. Doel van de behandeling is om een zo normaal mogelijk functionerende voet te creëren, die in normale schoenen past.

Terugval van behandelde klompvoeten

Over het algemeen leidt de Ponseti-methode tot goede resultaten. In de literatuur worden succespercentages tot boven de 95% gerapporteerd. Helaas heeft de klompvoet sterk de neiging om terug te vallen in de oorspronkelijke klompvoetpositie. De opsporing en behandeling van klompvoeten met een terugval, een relapse klompvoet, is in de wetenschappelijke literatuur nog een onderbelicht onderwerp. Terwijl bij 11-48% van de klompvoetpatiënten sprake is van een relapse klompvoet.(3) Vroege opsporing is hierbij van belang aangezien dit de noodzaak tot operatief ingrijpen voorkomt en uiteindelijk leidt tot betere resultaten.(4) De kinderfysiotherapeut en orthopedisch schoenmaker kunnen wellicht ook een rol spelen bij de behandeling van relapse klompvoeten.

(1) Besselaar et al., 2018 J Pediatr Orthop B

(2) Besselaar et al., 2017 Acta Orthopaedica

(3) Hosseinzadeh et al., 2017 J Pediatr Orthop

(4) Radler & Mindler, 2015 Foot Ankle Clin N Am

Wegens nog niet accepteren van de cookies is de YouTube video niet zichtbaar.

Onderwijs

Het spreekt voor zich dat de betrokkenen binnen dit project alle mogelijkheden inzetten die Fontys Paramedisch te bieden heeft op het gebied van hoger onderwijs. En dat we het onderwijs koppelen aan de verschillende partners die betrokken zijn bij dit SIA Raak-project.

Multidisciplinaire samenwerking

De studenten die participeren in het klompvoetproject studeren aan verschillende opleidingen en werken daardoor multidisciplinair samen aan deelonderzoeken binnen het project. Het gaat hierbij met name om studenten uit de profileringsfase Technologie in de zorg, die studeren aan de opleidingen:

• MBRT (Medisch Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken)
• Fysiotherapie
• Mens en Techniek - Differentiatie Orthopedische Technologie
• Podotherapie

Participatie universitaire studies

Via studentenprojecten worden andere partners betrokken bij dit project, zoals de Universiteit van Maastricht. Daarnaast krijgen ook studenten Geneeskunde en Bewegingswetenschappen via de orthopedie van het Catharina Ziekenhuis Eindhoven en Máxima Medisch Centrum de mogelijkheid om hun wetenschappelijke (afstudeerstage) te lopen binnen dit project.

Kennisteam

Documenten

Partners

Gezamenlijk, multidisciplinair initiatief

Dit SIA-RAAK project is een gezamenlijk initiatief van Fontys Paramedisch en de orthopedie van het Catharina Ziekenhuis Eindhoven en Máxima Medisch Centrum. Studenten van Fontys Paramedisch en diverse andere Fontysopleidingen onderzoeken samen met docenten, professionals uit de zorg, het bedrijfsleven en branchepartners het looppatroon, spiermorfologie, functioneren, motorisch vermogen en participatie van kinderen met een klompvoet of een relapse klompvoet. Het detecteren van eventuele afwijkingen draagt bij aan het onderzoek naar en welke behandeling het beste is voor patiënten met een relapse klompvoet. Hierbij kijken zij ook naar een mogelijke rol voor de kinderfysiotherapeut en orthopedisch schoenmaker.

Onze partners

Andere partners in dit consortium zijn:

• Fysiotherapiepraktijk Praktijk voor Kinderfysiotherapie Eindhoven Noord
• Orthopedisch schoentechnisch bedrijf Loopvisie
• De Nederlandse Orthopaedische Vereniging
• Stichting Klompvoet Nederland
• KU Leuven

De betrokkenheid van alle partijen die een rol spelen in de behandeling van klompvoeten vormt de garantie dat de resultaten van dit onderzoek relevant en toepasbaar zijn voor de klinische praktijk.

Máxima MC

In het Máxima Medisch Centrum zijn twee kinderorthopedisch chirurgen en een fellow kinderorthopedie werkzaam. Arnold Besselaar (kinderorthopedisch chirurg) is gespecialiseerd in de behandeling van klompvoetpatiënten. Arnold Besselaar was voorzitter van de Richtlijnontwikkeling Klompvoetbehandeling en zet zich onder andere door wetenschappelijk onderzoek in voor de optimalisering van de klompvoetzorg Nederland. Bij het opzetten en uitvoeren van onderzoeksprojecten wordt hij ondersteund door Marieke van der Steen (onderzoekscoördinator-orthopedie). Samen met het Catharina Ziekenhuis Eindhoven is het Máxima Medisch Centrum een erkend Klompvoetcentrum, erkend zowel door het Nederlandse Orthopaedische Vereniging als de Nederlandse Vereniging Klompvoetjes (oudervereniging). Patiënten kunnen door de behandelend kinderorthopedisch chirurg benaderd worden voor deelname aan het onderzoeksproject.

Dr. Marieke van der Steen, is als onderzoekscoördinator Orthopedie bij Máxima MC aan dit onderzoek verbonden.

Publicaties

• S.D.N. Wijnands, L. Grin, L.S. van Dijk, A.T. Besselaar, M.C. van der Steen, B. Vanwanseele, Clubfoot patients show more anterior-posterior displacement during one-leg-standing and less ankle power and plantarflexor moment during one-leg-hopping than typically developing children, Gait & Posture, Volume 108, 2024, Pages 361-366, ISSN 0966-6362, https://doi.org/10.1016/j.gaitpost.2024.01.010.
• Participation and Motor Abilities in Children Aged 5 to 9 Years With Idiopathic Clubfeet After Treatment With the Ponseti Method. Lianne S van Dijk, Arnold T Besselaar, Lianne Grin, Saskia D N Wijnands , Benedicte Vanwanseele, Maria C van der Steen; Dutch Clubfoot Centres. DOI: 10.1097/BPO.0000000000002278. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36253894/.
• Kinematic Gait Impairments in Children with Clubfeet Treated by the Ponseti Method: A Systematic Review and Meta-Analysis. Lianne Grin, Lisa van Oorschot, Benedicte Vanwanseele, Saskia D. N. Wijnands, H. J. J. (Cojanne) Kars, Arnold T. Besselaar, M. C. (Marieke) van der Steen. DOI: https://doi.org/10.3390/children10050785
• The relation between clinical and objective gait scores in clubfoot patients with and without a relapse, L.Grin, S.D.N.Wijnands, A.T.Besselaar, L.van Oorschot, B.Vanwanseele, M.C.van der Steen, DOI:10.1016/j.gaitpost.2022.07.261
• S.D.N. Wijnands, M.C. van der Steen, L. Grin, L. van Oorschot, A.T. Besselaar, B. Vanwanseele. Muscle-tendon properties and functional gait outcomes in clubfoot patients with and without a relapse compared to typically developing children. Gait & Posture, Volume 93, 2022, pages 47-53.
• L. Grin, M.C. van der Steen, S.D.N. Wijnands, L. van Oorschot, A.T. Besselaar, B. Vanwanseele. Forefoot adduction and forefoot supination as kinematic indicators of relapse clubfoot. Gait & Posture, Volume 90, 2021, pages 415-421.
• Differences in total gait quality of clubfoot patients with and without relapse when compared to healthy children. Wijnands S., Besselaar A.T., Grin L., van Oorschot L., Vanwanseele B., van der Steen M.C. Gait & Posture 81 (2020) 388-389.
• Gait kinematics in children with Ponseti treated clubfeet, relapse clubfeet and healthy controls using the Oxford Foot Model. Grin L., van Oorschot L., van der Steen M., Besselaar A., Vanwanseele B.. Gait & Posture 73 (2019) 407-408.
• Gait kinetics in children with clubfeet treated surgically or with the Ponseti method: A meta-analysis. Tuinsma ABM, Vanwanseele B, van Oorschot L, Kars HJJ, Grin L, Reijman M, Besselaar AT, van der Steen MC. Gait Posture. 2018 Oct;66:94-100.
• Grin L., Van Oorschot L., Van der Steen MC., Besselaar AT., Vanwanseele B. (2018). P 074 - A comparison of foot kinematics in children with clubfeet and healthy controls using the Oxford Foot Model. Gait Posture, 65 Suppl 1, 353-354. doi: 10.1016/j.gaitpost.2018.07.011.

Kennisproducten

• Grin L., Van der Steen M., Besselaar A., Vanwanseele B. (2018). De rol van meetinstrumenten bij het monitoren en behandelen van klompvoetpatiënten. Orthopedische Techniek, 30-31.

Contact