Wearables en stress: technologie voor gezondheid en welzijn

Wat houdt het programma in?

Stress is een term die we vaak horen in het dagelijks leven. Er is geen eenduidige definitie van stress, de term stress wordt verschillend gebruikt en toegepast, zowel in de praktijk als in onderzoek. Stress is niet altijd negatief. Het kan positieve effecten hebben op de lichamelijke en mentale gezondheid. Echter, wanneer stress te intens of langdurig wordt, kan het negatieve gevolgen hebben voor de gezondheid en tot psychische en/of lichamelijke gezondheidsklachten leiden. Voorbeelden hiervan zijn functionele somatische syndromen (zoals chronische pijn, fibromyalgie, prikkelbare darm syndroom en chronisch vermoeidheidssyndroom), angststoornissen, depressie en burn-out. Ook kan stress leiden tot onbegrepen gedrag (zoals agitatie, agressie en angst), bijvoorbeeld bij mensen met dementie.

De manier waarop stress ervaren wordt verschilt van persoon tot persoon: bij een ritje in de achtbaan waar de fysiologische stressreactie (bijvoorbeeld een verhoging in hartslag) tussen twee personen hetzelfde kan zijn, kan de ene persoon het als een negatieve ervaring beschouwen en de andere persoon het leuk vinden. Ook de gevolgen van stressoren die als negatief worden ervaren (bijvoorbeeld werkdruk) verschillen tussen personen en zelfs binnen een persoon over de tijd. Bij niet iedereen leidt dezelfde stressor tot gezondheidsklachten. Dus alhoewel intense en/of langdurige stress kan leiden tot lichamelijke en mentale gezondheidsklachten, is de specifieke relatie tussen stressoren, stress en gezondheidsklachten individueel bepaald. Dit houdt ook in dat wanneer er sprake is van stressmanagement, bijvoorbeeld om gezondheidsklachten te voorkomen of behandelen, dit gepersonaliseerd moet worden: ‘one size fits all’ gaat hier niet op. Echter, de huidige innovaties die inzage kunnen geven in het stressniveau, en daarmee kunnen helpen met stressmanagement, zijn niet afgestemd op specifieke patiëntgroepen, op zelfmanagement van personen met een complexe zorgvraag, of groepen die op een andere uitzonderlijke manier met hun fysieke en mentale gezondheid bezig zijn zoals topsporters. Hiervoor is maatwerk nodig.

Eerder onderzoek, o.a. door studenten van Fontys Hogeschool, heeft aangetoond dat een wearable de potentie heeft om stressmanagement te ondersteunen. Stakeholders (mensen met stress gerelateerde klachten en/of hun (in)formele verzorgers) staan open voor het gebruik van wearables, mits er aan bepaalde randvoorwaarden is voldaan. Technisch is het mogelijk belangrijke data te ontsluiten, real-time te verwerken door het gebruik van slimme algoritmes, en terug te geven aan de eindgebruiker. Er zijn echter nog veel vragen rondom de toepassing van wearables in stressmanagement en gezondheidszorg. Bijvoorbeeld: hoe kunnen wearables gebruikt worden om de zorg te ondersteunen bij stress-gerelateerde klachten? Welke informatie wil een eindgebruiker hebben? Welke doorontwikkelingen zijn er nodig? Welke wet- en regelgeving is precies van toepassing? Om deze vragen te kunnen beantwoorden werken we samen met complementaire expertises, waarin onder andere gezondheidszorg, ICT en juridische expertises samenkomen. Naast kennisinstituten zijn ook zorginstellingen en MKB’s (softwarebedrijven) nauw betrokken.

Dit programma is onder andere gesteund vanuit SIA postdoc (2019-2020), Fontys TEC (for society) thema Health (2019), Fontys Centre of Expertise High Tech Systems and Materials (HTSM) (2020-2021), ZonMW MDI (2021-2022), SIA RAAK MKB (2022-2024) en het Fontys kenniscentrum A.I. (2022 tot heden).

Methodiek

Samen met verschillende Fontyslectoraten, zorginstellingen en bedrijven onderzoeken we welke wearables geschikt zijn voor verschillende zorgcontexten, hoe we het beste welke data kunnen ontsluiten en real-time terug kunnen geven aan de eindgebruiker in een zorgcontext, en hoe een gebruiksklare applicatie ingericht kan worden voor de klinische praktijk. Hierin zijn niet alleen technische aspecten belangrijk, maar ook juridische aspecten en technologie acceptatie (sociale innovatie) spelen een belangrijke rol.

Samenwerking

Met het oog op bovenstaande overwegingen (sociaal, technisch en juridisch) zijn al deze expertises betrokken bij dit onderzoeksprogramma. Samen met de eindgebruikers, softwareontwikkelaars en juridische experts wordt er onderzoek gedaan naar oplossingen voor het meten van het stressniveau. De afgelopen jaren is er met studenten van onder andere Fontys ICT, Fontys Paramedisch en de Juridische Hogeschool Avans-Fontys onderzoek uitgevoerd naar bijvoorbeeld welke wearables er onder welke omstandigheden valide stress-gerelateerde metingen verricht kunnen worden, wat de wensen van stakeholders zijn met betrekking tot wearables en user interfaces, en welke wetgeving van toepassing is.

Door de samenstelling van het consortium ontstaan nieuwe en nauwere connecties tussen bedrijven, zorginstellingen en onderzoeksinstellingen. Op deze manier stimuleren we zorginnovaties en maken we oplossingen toegankelijk.

Kennisteam

Publicaties

Partners

Samen met partners (zorginstellingen, bedrijven en kennisinstellingen) doen we onderzoek naar het toepassen van wearables voor het meten van stress. Partners helpen mee met het opstellen van relevante onderzoeksvragen, leveren een bijdrage aan de begeleiding van studenten die aan de slag gaan met deze onderzoeksvragen, en zijn betrokken bij subsidietrajecten. Bij dit programma zijn verschillende partners betrokken, zoals:

Contact

Voor vragen kan er contact opgenomen met de projectleider (Manon Peeters-Schaap), of met iemand anders van het kennisteam.