Narratief Tessa 1

Felix Verzuu, Sint Anna Klooster, 2019

Onderzoeksvraag

Wat zijn de ervaringen van zorgtrajectbegeleiders, mantelzorgers en cliënten in het Sint Annaklooster met het inzetten van zorgrobot Tessa® bij ouderen met beginnende dementie op het behouden van zelfredzaamheid ten aanzien van algemene dagelijkse levensverrichtingen?

Een ervaring met Tessa

Het is november 2019. In het huis van meneer en mevrouw Visser hangt er spanning, want ze krijgen binnenkort een Tessa® in bruikleen. Tessa® is een zorgrobot die eruitziet als een bloempot. Via een app kunnen er afspraken en herinneringen in Tessa® worden gezet die dan op de ingestelde tijd worden uitgesproken. Mevrouw Visser is een vrouw van 68 jaar. Ze is gediagnosticeerd met Alzheimer. Haar man, meneer Visser, helpt haar veel in het omgaan met Alzheimer. Beide zijn erg geïnteresseerd in technologische ontwikkelingen. Een Tessa® in huis is dus zeker een leuke aanvulling. Het Sint Annaklooster, waar meneer en mevrouw Visser bij zijn aangesloten, is bezig met een pilot van Tessa®. Sonja is de zorgtrajectbegeleider van mevrouw Visser en heeft ervoor gezorgd dat het echtpaar een Tessa® in bruikleen krijgen.

Tessa® wordt binnengebracht door Sonja bij het echtpaar en op tafel gezet. Mevrouw Visser kan haar enthousiasme niet bedwingen en maakt meteen de doos open. Wanneer Tessa® tevoorschijn komt ontstaat er meteen een lach op het gezicht van mevrouw Visser. Tessa® krijgt een plek in de woonkamer op het dressoir en wordt onder begeleiding van Sonja opgestart en ingesteld. Tessa® begint te praten en het echtpaar begint hard te lachen. Ze vinden het geweldig!

Sonja deelt het enthousiasme met het echtpaar. Zij heeft Tessa® zelf twee weken in huis gehad om met de robot te oefenen. Sonja zette Tessa® in voor haar kinderen en liet de robot boodschappen uitspreken die ze hielp herinneren huiswerk te maken of wanneer het eten klaar was. Buiten dat Sonja het erg handig vond zag ze ook dat Tessa® een leuke sfeer in huis creëerde. Het viel Sonja wel op dat de kinderen Tessa® niet konden horen wanneer zij boven zaten. Doordat Tessa® plaats gebonden is kon Sonja de robot ook niet mee naar boven nemen.

Terug in het huis van meneer en mevrouw Visser wordt onder begeleiding van Sonja geoefend met berichten in Tessa® zetten. Aangezien Tessa® herinneringen en boodschappen uitspreekt is het belangrijk hoe een bericht of herinnering geformuleerd wordt. Een goede wijze van formuleren vinden meneer en mevrouw Visser nog lastig onder de knie te krijgen. Ze moeten nog wel wennen aan Tessa®.

De volgende dag begint mevrouw Visser toch te twijfelen aan de plek die ze Tessa® gegeven hebben. Tessa® staat erg in het zicht waardoor mevrouw Visser er veel naar kijkt. Het doet haar toch wel erg veel herinneren aan de ziekte Alzheimer die zij heeft. Tessa® krijgt een plekje meer uit het zicht: op de grond naast het dressoir.

Ondertussen had meneer Visser zonder het zijn vrouw te laten weten een paar herinneringen in Tessa® gezet. Wanneer deze uitgesproken werden verscheen er een glimlach op het gezicht van mevrouw Visser. ‘Ow ja!’ Zegt mevrouw Visser. Tessa® is best wel handig voor het herinneren van afspraken! Echter komt het echtpaar er wel achter dat Tessa® niet door het hele huis te horen is. Wanneer mevrouw Visser boven de was aan het doen is spreekt Tessa® haar bericht uit, maar het bericht gaat helaas verloren in de lege woonkamer. Jammer dat Tessa® niet meegenomen kan worden naar boven.

Een paar dagen later gebeurt er iets vreemds. Tessa® spreekt plots de herinneringen niet meer uit. Tessa® blijkt geen verbinding meer te maken met het wifi netwerk. Na flink wat gehannes lukt het meneer Visser om Tessa® weer pratend te krijgen. Hier stopt het alleen niet met de vreemde gebeurtenissen. De televisie stopt er de volgende dag ook mee, terwijl dit voorheen nog nooit gebeurd is. Als klap op de vuurpijl doet de wifi het ook niet meer. Meneer en mevrouw Visser beginnen zich toch wel af te vragen of Tessa® hier iets mee te maken heeft. Interfereert Tessa® met andere apparaten in het huis?

Omdat de wifi uitgevallen is moet Tessa® weer opnieuw opgestart worden. Na weer enige tijd, geduld en toewijding lukt het meneer Visser Tessa® weer pratend te krijgen. Toch begint het aanvankelijke enthousiasme die het echtpaar had voor de robot zich om te vormen tot enige frustratie. Wat het echtpaar ook opvalt is dat Tessa® voor hen eigenlijk helemaal niet noodzakelijk is. Mevrouw Visser is gewend om alles in haar agenda op te schrijven waar ze nu ook nog regelmatig in schrijft en kijkt. Daarbij heeft mevrouw Visser ook haar man die haar helpt herinneren. Desondanks gaan ze door met de pilot.

Oeps... mevrouw Visser trekt de volgende dag per ongeluk de stekker van Tessa® eruit. De stekker wordt vlug weer in het stopcontact gestopt, maar te vergeefs... Tessa® moet weer opnieuw opgestart en ingesteld worden. Als Tessa® nou een accu zou hebben dan zouden dit soort voorvallen voorkomen kunnen worden. Nogmaals probeert het echtpaar Tessa® weer aan de praat te krijgen, maar de robot weigert dit keer. Tessa® wil niet meer opstarten. Nu lopen de frustraties wel erg hoog op. Ook de associatie met Alzheimer die Tessa® veroorzaakt wordt steeds sterker voor mevrouw Visser. Meneer en mevrouw Visser doen nog enkele pogingen om Tessa® weer op te starten, maar alle pogingen mislukken. Tessa® wil niet meer. Na een kort overleg met elkaar besluiten ze Tessa® op te ruimen en terug in de doos te stoppen.

“Haar lot wordt door ons betreurd, maar de onrust die er door haar teweeg werd gebracht moest node worden gestopt.”