Tips voor professionalisering

Algemene principes voor professionalisering

Er zijn verschillende reviews gedaan naar effectieve kenmerken van professionalisering. Hieruit komen steeds dezelfde kenmerken naar voren. Toegepast op professionalisering op gebied van uitdagend gedrag met behulp van deze leeromgeving zijn de principes:

• De inhoud van de professionalisering wordt direct gekoppeld aan het handelen in hun eigen klas (bespreken van eigen handelen, oefenen in de eigen groep).
• Leerkrachten worden gestimuleerd om actief te zijn tijdens en tussen de bijeenkomsten.
• Leerkrachten worden gestimuleerd te reflecteren op hun eigen opvattingen en handelen.
• Er wordt samen geleerd met collega’s.
• Leerkrachten formuleren hun eigen leerdoelen en bespreken deze.
• De professionalisering sluit aan bij de behoeften van de leerkrachten.
• De professionalisering is intensief en van voldoende omvang.
• De professionalisering wordt ingebed in de routines van de school (bijv. gepland tijdens structurele overlegmomenten, met ondersteuning die beschikbaar blijft.)

Deze kenmerken kunnen op verschillende wijzen vormgegeven worden. Belangrijk is dat er gekozen wordt voor een uitwerking die past bij de leerkrachten en bij de routines in het team of in de opleiding. Zie ‘voorbeelden van werkwijzen’ om professionalisering met behulp van deze leeromgeving te ontwerpen. Een format voor een professionaliseringsplan gebaseerd op de principes vind je onder ‘Tools en verder lezen’.

Voorbeelden van werkwijzen

Je bepaalt als school of als opleiding zelf hoe intensief er gewerkt gaat worden met de leeromgeving: met hoeveel leerkrachten of studenten, op hoeveel momenten en gedurende welke periode. Hoe meer effectieve kenmerken van professionalisering er opgenomen worden in de professionalisering, hoe meer effect je mag verwachten op de ontwikkeling van de leerkrachten die deelnemen. Hieronder een minimaal scenario en een intensief scenario. Alles wat hiertussen zit is ook mogelijk, het gaat om wat passend is bij de vraag en organisatie op school.

Een minimaal scenario: enkele leerkrachten bekijken het materiaal en bespreken wat zij hieruit halen. Dit proberen zij toe te passen in hun eigen klas. Vervolgens reflecteren zij hier samen op en herhalen deze cyclus enkele keren.

Een intensief scenario: de gedragsspecialist of intern begeleider begeleidt een groepje leerkrachten dat zich verder wil ontwikkelen op het gebied van gedrag. Er wordt met hen besproken welke doelen zij zichzelf stellen voor hun ontwikkeling. Deze doelen worden gezamenlijk SMART ge(her)formuleerd. In meerdere sessies worden verschillende relevante delen van het materiaal samen met hen bekeken en besproken. Er wordt besproken hoe de leerkrachten op basis hiervan kunnen werken aan hun eigen doelen: hoe het geleerde concreet in hun eigen groep toegepast kan worden. Aan iedere sessie wordt video interactie begeleiding gekoppeld; de begeleider filmt de leerkracht(en) en zij/hij (of de leerkracht zelf) analyseert wat er besproken wordt met de leerkracht zelf of met het groepje.

Tools:

Professionele dialoog met collega’s is het middel bij uitstek om te komen tot ontwikkelingen die passen bij de school en het team. Hier vind je twee tools waarmee de professionele dialoog verdiept kan worden.