Lector Moral Design Strategy
Mr.dr. B.F.W. (Bart) Wernaart
Mr.dr. Bart Wernaart heeft jarenlange ervaring als jurist en docent ethiek aan de Fontys Hogeschool. Als lector wil hij een brug slaan tussen technologie, maatschappij en ethiek. De nadruk ligt op de individuele moraliteit die als input gebruikt kan worden voor design. Door onze digitale samenleving menselijker te maken, wil hij bijdragen aan het verkleinen van de afstand tussen individu en organisatie. Zodoende kan zijn lectoraat bijdragen aan een bestendigere organisatievoering in zowel het publieke als private domein.
Hij ziet het nieuwe lectoraat als een manier om onderwijs en onderzoek dichter bijeen te brengen, waarbij studenten een actieve participerende rol hebben in het doen van betekenisvol onderzoek. ‘We willen enerzijds met onze voeten in de klei staan, en bijvoorbeeld met mobiele moral labs de wijken in om te achterhalen welke morele verwachtingen burgers hebben van een voorspellend algoritme wat gebruikt wordt door de overheid. Denk daarbij aan preventive policing, of een algoritme wat risico op fraude moet detecteren. Anderzijds willen we meedoen op hoog wetenschappelijk niveau, en daar tot nieuwe modellen en aanvliegroutes komen, gebaseerd op onze praktische expertise.’
Individiuele moraliteit als input voor design
“Er gebeurt momenteel ontzettend veel op het snijvlak van technologie, ethiek en maatschappij. Denk daarbij aan de steeds groter wordende rol van Artificial Intelligence (AI). Maar tegelijkertijd gaan we soms te snel voorbij aan de ethische aspecten ervan. Door onderzoekers, ondernemers, onderwijs en overheden met elkaar te verbinden en gedegen onderzoek te doen, willen we hier meer zicht op krijgen. Uitgangspunt hierbij is de individuele moraliteit als input voor design, waardoor moraliteit een nadrukkelijkere input is aan de tekentafel van nieuwe technologie. Dat is echt de toegevoegde waarde van het lectoraat”, aldus Wernaart.
Loopbaan
Mr.dr. Bart Wernaart behaalde in 2005 zijn masterdiploma aan de Universiteit van Tilburg (Internationaal recht), en promoveerde in 2013 aan de Wageningen Universiteit. Hij was de afgelopen jaren werkzaam als jurist en docent-onderzoeker recht en ethiek aan de Fontys Hogeschool Economie en Communicatie. Bart is auteur op het gebied van internationaal recht en ethiek. Daarnaast is hij professioneel drummer, componist en dirigent.
Betrokken onderzoeksprojecten
- Moral Lab
- Moral Data City Hunt
- Moral Design - the Game
- RAAK Publiek - I'ts a match!
- XR 4 Human
- QISS
Publicaties
Als (co)-auteur
- Wernaart, B. (2022). An introduction to moral design and technology (ch. 1); Moral authority (ch. 2); Values and virtues in technology (ch. 5); Business ethics and technology (ch. 6); Looking ahead, and what we can learn from science fiction (ch. 20). In: Wernaart, B. (editor). Moral design and technology. Wageningen: Wageningen Academic Publishers. https://doi.org/10.3920/978-90-8686-922-0
- Damen, M., van Hest, I., & Wernaart, B. (2021). The effect of stereotypical music on the customer selection of wine in an online environment. Journal of Innovations in Digital Marketing, 2(2):29–37. https://doi.org/10.51300/jidm-2021-35
- Wernaart, B. (2021). International law and business, a global introduction. Routledge.
- Wernaart, B. (2021). Ethics and business, a global introduction (international edition). Routledge.
- Kamp, J.M. en Wernaart, B. Onze paperclip economie en het gevaar van onverschilligheid. Dutch Cowboys (november 2021).
- Kamp, J.M. en Wernaart, B. (2021). Van monsterlijke machines naar gewaardeerde helpers. AG Connect (november 2021).
- Wernaart, B. (2021). Developing a roadmap for the moral programming of smart technology. Technology in Society, 46:101466
- Wernaart, B. (2021, 14 September). Wie gaat over de moraliteit van techniek? balans tussen maatschappelijke waarden en technische mogelijkheden. AG connect.
- Wernaart, B. en Halderen, M. van (2020). Digital transformation requires moral leadership. Innovation Origins (november 2020).
- Wernaart, B. en Halderen, M. van (2020). Digitale transformatie vraagt om moreel leiderschap. Management Impact (november 2020).
- Van Zeeland, E., Henseler, J., Wernaart, B. (2020, November 5-7). The ‘trust-bot’: designing the conversational style of a chatbot in a medical context. Philosophy of Human-Technology Relations Conference 2020, Enschede, the Netherlands.
- Meulen, B. van der & Wernaart, B. (2020). EU Food law handboek. Wageningen: Wageningen Academic Publishers
- Wernaart, B. (2020). Dieren en ethiek: voedsel of vriend? Whitepaper. Groningen: Noordhoff.
- Wernaart, B. (2020). Dilemma's rondom zelfdenkende technologie. Noordhoff: Groningen.
- Wernaart, B. (2020). Ethiek en economie. Noordhoff: Groningen.
- Wernaart, B. (2020, April). Bedrijven in de frontlinie: vriend of vijand? Management Impact
- Meulen, B. van der & Wernaart, B. (2019, 18-21 September). Food sovereignty, food security and right to food, silence from the Netherlands. Conference paper presented at the XXX European Congress and Colloquium of Rural Law (CEDR).
- Meulen, B. van der & Wernaart, B. (2019), Food and Agricultural Organisation (FAO) and Codex Alimentarius Commission. In: Research handbook on the European Union’s engagement with international organizations. Edited by Wessel, R. A. & Odermatt, J. Cheltenham: Edward Elgar Publishing.
- Wernaart, B. (2019). Enforcing the right to food: how rights-based are the best practices? In: Urazbueva, A. et al. (2019). The functional field of food law, reconciling the market and human rights. Wageningen: Wageningen Academic Publishers.
- Dijk, M. van & Wernaart, B. (2019). The right to food and trias politica: a Dutch reflection. In: Urazbueva, A. et al. (2019). The functional field of food law, reconciling the market and human rights. Wageningen: Wageningen Academic Publishers.
- Wernaart, B. (2018). Een modern Trolleyprobleem: Wie moet er dood? Dilemma’s rondom zelfdenkende technologie, whitepaper. Groningen: Noordhoff Uitgevers
- Wernaart, B. (2018). Ethics and business, a global introduction. Noordhoff: Groningen;
- Wernaart. B. & Meulen, B. van der. (2017). The Right to Food in International Law, with case studies from the Netherlands and Belgium. In: Steier, G. & Platel, K. (edts). International Food Law and Policy. New York: Springer;
- Wernaart, B. (2017). International business law: a global introduction. Groningen: Noordhoff Uitgevers.
- Swolfs, C. & Wernaart, B. (2017) Wet- en regelgeving in (praktijkgericht) onderzoek. In: Wouters, E. (edt). ethiek van praktijk gericht onderzoek. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
- Aarts, S., Schouten, G. & Wernaart, B. (2017). Ethiek in onderzoek van de toekomst; In: Wouters, E. (edt). ethiek van praktijk gericht onderzoek. Houten: Bohn Stafleu van Loghum
- Wernaart, B. (2015). Ethiek en Economie, een grensoverschrijdende inleiding. Groningen: Noordhoff Uitgevers;
- Meulen, B. van der. & Wernaart, B. (2015). Respect voor de rechter met de rechte rug. Nederlands Tijdschrift voor Bestuursrecht (NTB 2015/34, 30 oktober 2015)
- Hadripayitno, I. & Wernaart, B. (2013). Droit à l'alimentation. In: Dutilleul, F.C. & Bugnicourt, J. (edts). Dictionnaire juridique de la sécurité alimentaire dans le monde, Brussels: Larcier;
- Wernaart, B. (2013). The human right to adequate food, a comparative study. Wageningen: Wageningen Academic Publishers;
- Wernaart, B. (2010). Country report, the right to water in the Netherlands. European Food and Feed Law Review, volume 5, number 6, 2010;
- Wernaart, B. (2010). The plural wells of the right to food. In: Hospes, O. & Hadripayitno, I. (edts). Governing food security: law, politics and the right to food. Wageningen: Wageningen Academic Publishers;
- Wernaart, B. (2009). Veiled justice, the courts’ compassionate case law regarding hunger. In: Meulen, B. van der. & Hospes, O. (edt). Fed up with the right to food? The Netherlands’ policies and practices regarding the human right to adequate food. Wageningen: Wageningen Academic Publishers;
Als editor
- Urazbueva, A., Szajkowska, A., Wernaart, B., Franssens, N.T. & Vaskoska, R.S. (2019). The functional field of food law, reconciling the market and human rights. Wageningen: Wageningen Academic Publishers.
Opiniestukken
- Arentze, M., Arets, D., Kamp, J., Wernaart, B. en Kester, L. (6 april 2022). Opinie: Terwijl de digitale bommen om ons heen vallen, is onze verdediging nog steeds niet op orde. Volkskrant.
- Arets, D., Pen, C-J., Schouten, G. & Wernaart, B. (2021, 11 December). We willen online uit ons bol, dus datacentrum zoals bij Zeewolde is onmisbaar. De Stentor.
- Arets, D., Graaf, M. de, Schouten, G. & Wernaart, B. (2021, 11 November). We moeten ons ook wapenen tegen ‘warlords’ die met nullen en enen vechten. de Volkskrant.
- Wernaart, B., Cuijpers, C. & Arets, D. (2021, 15 October). Internetgebruikers moeten zelf aan de digitale knoppen draaien; geef grote techbedrijven niet te veel macht. Eindhovens Dagblad en Brabants Dagblad.
- Wernaart, B. en Arets, D. (2021, 8 juni). Opinie: Persvrijheid wordt niet alleen bedreigd door agressie; financiële bescherming is nodig. Volkskrant.
- Wernaart, B. (2021, 20 mei). Kalm aan met rechterlijke toets aan de Grondwet. NRC
- Wernaart, B. (2021, 8 februari). Onverantwoorde algoritmen leidden tot plunderingen. Brabants Dagblad.
- Wernaart, B. (2021, 5 januari). Samen desinformatie en fake news te lijf gaan. Eindhovens Dagblad.
- Wernaart, B. (2020, 13 oktober). Platforms moeten niet verbieden maar verbinden. Eindhovens Dagblad en Brabants Dagblad.
- Wernaart, B. (2020, 25 September). Free the people! Maar waarvan? Eindhovens Dagblad.
- Wernaart, B. en Wernaart-Sanders, S. (2020, 1 augustus). Virus is geen lifestyle-vraagstuk. Eindhovens Dagblad en Friesch Dagblad.
- Wernaart, B. (2020, 16 juni). Gelijkheid tijdens corona: je kunt altijd wel dingen verzinnen die anders zijn voor jou. Eindhovens Dagblad.
- Wernaart, B. (2020, 27 mei). In pandemie zoeken we ook naar exit filosofie. Eindhovens Dagblad
- Wernaart, B. (2020, April). Bedrijven in de frontlinie: vriend of vijand? Sigma Online
- Wernaart, B. (2020, 27 May). In pandemie zoeken we ook naar exit filosofie. Eindhovens Dagblad
In de media
- Waarom burgers aan zet zijn in ethiek bij AI, en hoe we dat organiseren. AG Connect.(2021, 21 December).
- Hoe denkt de Eindhovenaar over nieuwe technologie? Fontys nieuws, Eindhovennews, and Studio040
- Moral design is noodzakelijk voor mens-centrale AI. Fontys Nieuws.(2021, 14 September).
- Aarts, M-C. (2021, 2 September). Techneuten opgelet: ethiek is de kern van het design. Automatie|PMA en Technisch Weekblad.
- Doorenbosch, T. (2021, 24 August). Fotoscan-actie Apple kindermisbruik is symptoombestrijding, ingreep leidt af van de diepere discussie. AG connect.
- European Commissioner impressed by Eindhoven's higher education institutions (2021, 14 juni). UASNL.eu
- Bart Wernaart buigt zich over ethische dilemma's, zoals overleden personen in filmpjes iets laten doen wat ze nog nooit gedaan hebben (2021, 7 juni). AD.nl, ED.nl en BD.nl
- Compliment eurocommissaris Gabriel voor Fontys ICT: ‘Beseffen jullie de kracht van dit project?’, (2021, 1 juni), AD.nl.
- Fontys overladen met complimenten om innovatie-drang, (2021,1 juni), bron.nl
- Wernaart, B. (2020, August) https://kunstzone.nl/buitenblik-bart-wernaart/. Kunstzone
- Wernaart, B. (2020, augustus). De regels achter ons ontbijt. Bron.
- Van Neer, L. (2019, 23 November). Ethische grenzen aan kunstmatige intelligentie: willen we wel alles wat er kan? Eindhovens Dagblad
Popular writing
- Blogger at www.drwernaart.com
- Blogger at the Dutch media site www.hetrechtenstudentje.nl (over 30.000 followers)
- Youtube channel
Video's
- ICT in Practice Symposium, Moral Programming, 7 February 2020.
- Interview Moral Lab, 21 Januari 2020
- Aftermovie Moral Lab, 11 November 2019.
- IO webinar, ethiek in de techniek (+ nagesprek), 13 May 2020
- Go Viral! Presentatie tijdens SIA congres over weerbaarheid tegen desinformatie, 28 november 2020.
- Keynote De ethiek van data, 20 mei 2021.
- Kennismakingsrevue Bibliotheek Midden Brabant, 4 juni 2021.
- De diepte in met deepfakes – Fontys online lecture (Danielle Arets, Bart Wernaart & Pol Roskam), 6 October 2021: view here.
- Podcast van Weconomics Foundation op digitale transformatie (Fontys Podcast-series on digital transformation: listen here.)
- Mensenrechten in 30 minuten – met Bart Wernaart. KennisMakerijRevue, Tilburg, 3 June 2021.
- Keynote De ethiek van Data, Bart Wernaart, 20 mei 2021.
- Digitale Transformatie bij technologisch wereldspeler ASML (Fontys Podcast-series on digital transformation: listen here)