Tilburg als epicentrum van Performing Public Space
Groepsfoto Onderdeel van PPS 2017/2018 (l-r): Ulla Havenga, Maryam Zomorodian, Anne-Marije van den Bersselaar, Heleen de Hoon, Vicky Angelidou, Guo Rui, Nikita Maheshwary, Meldy IJpelaar, Evy Raes, Vitoria Aquino, Jan Noordman (ontbrekend: Mami Izumi, Monique Zijp, Flora Veres, Anja Radakovic, Sabine Maringer, Hedwig van Leuven)
Door Tim Durlinger l Tilburg, 18 juni 2018 l This article in English
Straatartiesten en -kunstenaars kennen we allemaal. Maar optreden in de publieke ruimte is zoveel meer. Wie zich daarin wil verdiepen, kan sinds dit studiejaar bij Fontys Hogeschool voor de Kunsten (FHK) de eenjarige Master Performing Public Space (PPS) volgen. Met vier betrokkenen kijken we terug op de start. “Ik denk dat kunst zich steeds meer zal verplaatsen naar de openbare ruimte en uit de traditionele ruimtes treedt van musea en theaters.”
Dat zegt studieleider Heleen de Hoon van de Master PPS. “Niet alleen door de moeilijke financiële positie waarin kunst zich bevindt, maar ook omdat kunstenaars zich naar hun publiek toe willen bewegen. Om hun werk toegankelijker te maken.”
Het werd daarom hoog tijd dat er een onderzoeksmaster rond dit thema kwam. Eentje die focust op de publieke ruimte als omgeving om kunst te creëren. “Dat brengt natuurlijk de nodige definities met zich mee: wat is publieke ruimte? Wanneer is iets publiek en wanneer privé? Is het in een stad of dorp of kan het ook in de natuur zijn, of virtueel?”, vraagt Ulla Havenga zich hardop af. Zij heeft een coördinerende rol bij de master en hielp vorig jaar onder meer mee bij het werven van studenten.
Smeltkroes van nationaliteiten
Dat werd uiteindelijk een bont gezelschap: veertien vrouwen en mannen met in totaal negen nationaliteiten. Die smeltkroes van culturen is volgens Heleen heel belangrijk voor deze studie. “In Nederland kijken we weer anders tegen het thema PPS aan dan elders. Wat je in de publieke ruimte in China kunt doen, is letterlijk een wereld van verschil met hier. Dat maakt het een dynamische groep.” Het zijn allemaal kunstenaars met een eigen praktijk, die al behoorlijk wat jaren in het werkveld actief zijn. Ook bijzonder: ze hoeven niet naar FHK te komen. Opdrachten kunnen in eigen land online worden gedaan en de wekelijkse coaching verloopt dan via Skype.
Vitoria Andrade, Nikita Maheshwary tijdens hun gemeenschapsproject 'Het Verhalenhuis' met bewoner in Woensel West, Eindhoven, mei 2018. In samenwerking met Tante Netty.Interdisciplinariteit
Voor beiden is ook de interdisciplinariteit belangrijk. Onder de masterstudenten bevinden zich naast performers ook een architect, fotograaf, productieleider en filosoof. Volgens Vitoria krijgt zij hierdoor een goed beeld van hoe artiesten de hedendaagse publieke ruimte benaderen. En Nikita voelt zich in dit eerste jaar van de master PPS allesbehalve een proefkonijn: “Ik ben in diverse landen niet eerder een master zoals deze tegengekomen. Het is een mooie mix van theorie en praktijk. En heel actueel.”
Muurinstallatie met verhalen van omwonenden in 'Het Verhalenhuis' in Woensel West, Eindhoven, mei 2018.Bootcamps
Dat zit ‘m onder meer in de drie bootcamps van elk twee weken. Hiervoor moeten deelnemers wel naar Nederland komen. De studenten volgen dan een intensief programma met gastsprekers en workshops en beoordelen ook elkaars projecten. Daaruit zijn al mooie initiatieven ontstaan. Zo hebben Vitoria en Nikita samen met de Nederlandse beeldend kunstenaar Anja Radacovic vanuit de eerste bootcamp een samenwerkingsverband ontwikkeld met de Eindhovense organisatie Tante Netty. Die is onder meer actief in Woensel-West.
Ter afronding van dat project is de derde bootcamp op verzoek van de studenten gestart in Woensel-West, met presentaties en workshops. Die flexibiliteit is precies waarnaar de studieleiding op zoek is. “We willen dat onze studenten hun definities inbrengen, via hun kunst. We willen dat zij samen met ons de master vorm te geven”, verklaart Ulla. Ook bouwen ze mee aan een netwerk van mensen die over de hele wereld met dit thema bezig zijn, met Tilburg als epicentrum.
Final Show-Case
Studenten melden zich aan voor een artistiek onderzoek een public space project, dat ze tijdens de master verder willen ontwikkelen. Inmiddels werken zij toe naar de afronding. Deelnemers kunnen zicht presenteren tijdens de final show-case Het draait volgens Vitoria om het proces: “Als je vindt dat je er in een volgende fase nog verder aan kuntwerken, dan is dat mogelijk.” Zij en Nikita presenteren hun werk tijdens de Final Show-Case 2018 van de Master PPS op 29 juni, in De Refter en natuurlijk in de openbare ruimte (klik hier voor het evenement op fontys.nl/fhkagenda).
Studieleider Heleen - samen met Aart Strootman, Paul de Bruyne en Anne-Marije van den Bersselaar vormt zij het team van docenten/coaches - beaamt dat het programma voornamelijk een verdieping is voor de studenten. “Het is niet mogelijk om het werk van de studenten in artistieke kwaliteit of schaal met elkaar te vergelijken. Een van onze studenten is bezig met zeker twaalf theatervoorstellingen in een park in Wenen. Dat is een heel groot project, terwijl anderen iets maken voor voorbijgangers in een straat.”
Na de zomer blijven Nikita en Vitoria nog in de buurt van Tilburg. De Indiase jaagt haar droom na om een doctorsgraad te verkrijgen. “Daarna ga ik zeker terug naar India.” De Braziliaanse werkt vanuit Eindhoven aan de verdere ontwikkeling van haar project.
Dat geldt in zekere zin ook voor het team van de master PPS. “We hebben een goede basis en een geweldig netwerk opgebouwd dit studiejaar” aldus Heleen. “In het tweede jaar zullen we zelfverzekerder zijn”, legt Ulla uit “bijvoorbeeld bij de keuze welke sprekers we terug willen zien. Met weliswaar elk jaar nieuwe studenten, maar dat houdt ons scherp en het netwerk zal daardoor sneller groeien.”
Final Showcase 2018
Benieuwd wat onze studenten hebben gedaan?
Doe mee aan onze feestelijke showcase-tentoonstelling, waarin de master Performing Public Space met trots zijn eerste afgestudeerden en hun individuele kunstprojecten presenteert.
De begeleide middag, georganiseerd door het kernteam van het programma, combineert inleidingen, getoonde projectpresentaties en live-optredens op locatie.
Datum: 29 juni,
Tijd: 16.00 uur
Locatie: Fontys Hogeschool voor de Kunsten
Zwijsenplein 1, Tilburg - Refter
