Door Tanja Stöver

Auteur David Yeager

Titel: ' De Mentor mindset'

Het boek dat je laat floreren (en confronteert) 

Laten we eerlijk zijn: ik ben zo iemand die denkt dat ze een geweldige mentor is. Totdat ik dit boek las. David Yeager’s De Mentor Mindset veegde mijn zelfgenoegzaamheid resoluut van tafel. Het is geen luchtige pageturner die je mee naar het strand neemt, maar een boek dat je recht aankijkt en vraagt: ben jij echt een mentor, of hou je jezelf voor de gek? Voor wie durft te reflecteren én echt verschil wil maken, is dit een boek dat je wakker kan schudden – met een gezonde dosis ongemak. En laat ik eerlijk zijn: ongemak is precies wat ik nodig had.
 

De kracht van wetenschap achter het boek

Achter de Mentor Mindset ligt een robuust wetenschappelijk fundament. Yeager, een psycholoog, baseert zijn inzichten op tientallen studies uit de ontwikkelingspsychologie, sociale psychologie en onderwijskunde. Hij verbindt deze met praktische voorbeelden en vertaalt complexe concepten naar heldere richtlijnen. Zijn het allemaal compleet nieuwe inzichten? Nee. Maar is het allemaal opgeschreven vanuit een docentperspectief en is het meteen inzetbaar. Ik vind van wel.  

Het boek wil korte metten maken met veelvoorkomende mythes, zoals het idee dat “de hersenen van jongeren nog niet klaar zijn om goede beslissingen te nemen.” . Yeager wijst erop dat dit soort aannames niet alleen misleidend zijn, maar ook de verantwoordelijkheid wegnemen van ons als begeleiders. Jongeren hebben begeleiding nodig, geen betutteling – en dat vraagt van ons een kritische blik op onze eigen rol. Want eerlijk is eerlijk, als mentoren staan we soms liever op een podium dan dat we ernaast zitten. Yeager’s boodschap? Laat het podium los, pak een kruk en luister naar ze.
 

De vier principes die elke docent moet kennen 

Yeager legt in zijn boek de nadruk op vier fundamentele principes die essentieel zijn voor effectieve mentoring. Deze principes zijn niet alleen mooi in theorie, maar praktisch toepasbaar voor elk

1 Hoge verwachtingen en empathische ondersteuning: Als docent is het cruciaal om hoge standaarden te stellen, maar ook om de ondersteuning te bieden die studenten nodig hebben om die standaarden te halen. Dit betekent dat je zowel geloof toont in hun potentieel als hen begeleidt bij het overwinnen van obstakels. Jongeren presteren het beste wanneer ze voelen dat je gelooft dat ze het kunnen, en dat je hen niet laat worstelen zonder hulpmiddelen. 

2 Wijs feedback geven: Goede feedback gaat verder dan wijzen op fouten. Het draait om het combineren van hoge verwachtingen met vertrouwen in het groeipotentieel van de student. Simpelweg bij de feedback vermelden dat het bedoeld is om hen te helpen groeien, niet om ze te ontmoedigen, maakt al dat studenten feedback beter verwerken. 

3 Transparantie en vertrouwen: Duidelijke communicatie over je intenties en verwachtingen is essentieel. Studenten moeten begrijpen waarom je bepaalde keuzes maakt en hoe die keuzes hen verder helpen. Transparantie voorkomt misverstanden en bouwt een basis van vertrouwen die nodig is voor een sterke mentorrelatie. 

4 Verbondenheid en respect: Jongeren willen weten dat ze ertoe doen. Door oprechte interesse te tonen in hun leven en prestaties, versterk je hun gevoel van verbondenheid. Een cultuur van wederzijds respect binnen de klas motiveert hen om meer betrokken te zijn en hun beste werk te leveren. 

Met deze vier principes biedt Yeager een handleiding voor docenten die niet alleen willen lesgeven, maar ook willen inspireren en begeleiden.

De vier archetypes: een ongemakkelijke spiegel 

Yeager’s theorie draait om vier veelvoorkomende “mindsets” die mentoren (en ouders) aannemen in hun begeleiding. Elke mindset heeft zijn charme, maar ook een flinke valkuil. En ja, ik herken mezelf in ze allemaal (en dat is niet altijd een compliment). 

1 De beschermer 
Hier ben ik dus kampioen in, vooral in de drukke tijden. De Beschermer biedt warme dekentjes van emotionele ondersteuning en ruimt alle obstakels uit de weg. Lage eisen, hoge ondersteuning. Klinkt nobel, toch? Maar Yeager laat zien dat dit net zo schadelijk kan zijn als een koud bad. Bescherming kan jongeren afhankelijk maken en hun veerkracht ondermijnen. 

Zijn meest rake opmerking? “Bescherming dient vaak meer de behoeften van de mentor dan die van de student.” Auw. De Beschermer voelt zich goed door te helpen, maar vergeet dat groeien soms betekent struikelen. 

2 De apatische begeleider 
Je weet wel, die persoon die eigenlijk geen tijd heeft en toch mentor wil zijn. Lage eisen, lage ondersteuning. De Verwaarlozer ziet mentoring als een checkbox: even praten, wat algemene tips geven en klaar. Voor de mentee voelt het alsof ze in een leeg klaslokaal zijn achtergelaten met een blanco tentamen. Yeager’s oordeel is hard: “Verwaarlozing laat jongeren geloven dat ze onbelangrijk zijn.”  

3 De afdwinger 
Ah, de Criticus. Hoge eisen, lage ondersteuning. Daar kan ik al eens in vervallen bij drukke tijden en richting het einde van deadlines voor studenten. Deze mindset is een mix van perfectionisme en “je-zoekt-het-maar-uit.” De Criticus is meester in wijzen op tekortkomingen, vaak met de beste bedoelingen. Maar zonder steun voelt de jongere zich al snel als een marathonloper met een schoenmaat te klein. Yeager’s waarschuwing: als je alleen maar wijst op wat beter kan, breek je het vertrouwen van de jongere in zichzelf. 

4 De mentor 
En dan, eindelijk, de goede combinatie. Hoge eisen, hoge ondersteuning. Dit is de mindset waar Yeager ons allemaal naartoe wil sleuren, schoppend en gillend als het moet. De Mentor stelt hoge verwachtingen, maar geeft ook de tools, feedback en ruimte om eraan te voldoen. Het vraagt lef om in deze rol te stappen: je moet loslaten, falen durven omarmen en echt luisteren naar de behoeften van je mentee. Hier ligt de kracht van groei, zelfvertrouwen en veerkracht. Geen podium, geen spotlight, maar een gedeelde reis. 

Waarom je dit boek niet moet overslaan 

In ons lectoraat zien we regelmatig hoe lastig het kan zijn om studenten uit te dagen zonder te beschermen of te bekritiseren. Yeager’s De Mentor Mindset biedt een wetenschappelijk onderbouwd kader (met 100 bladzijdes referenties aan wetenschappelijke literatuur) om die balans beter te begrijpen. Hij confronteert je met je eigen patronen, geeft je een stevig wetenschappelijk fundament, en biedt concrete handvatten voor hoe je mentor zijn in de praktijk daadwerkelijk uitvoert. Het boek geeft niet alleen inzicht in de theorie, maar ook in de toepasbare technieken die je direct kunt gebruiken om het verschil te maken. 

Voor wie denkt: “Nog een boek over onderwijs?” Ja, nog een boek. Maar dit is er eentje die je keer op keer wilt openslaan – als herinnering, als spiegel, en als schop onder je kont. Want eerlijk is eerlijk: onze studenten verdienen mentoren die hen begeleiden in plaats van sturen, luisteren in plaats van praten, en die tegelijk durven los te laten om groei mogelijk te maken.