Circulaire economie II

Voor deze nieuwsbrief heeft Ilse Maas twee medewerkers van TNW geïnterviewd over dit onderwerp: Maarten van Andel, de directeur en Albert Jansen-Van Rosendaal, docent.

Maarten van Andel

Maarten heeft twee boeken geschreven: De groene kans en De groene illusie. Voor Maarten is circulariteit geen economisch fenomeen, maar een natuurlijk fenomeen. De uitwerpselen van een dier zijn weer een voedingsbron voor bomen en planten en vervolgens kan een dier weer die plant eten. Dit is wat circulariteit inhoudt en dit kan je ook vertalen naar economische stimulans, zoals statiegeld op

bierflesjes/plastic flesjes. Het economische aspect binnen circulaire economie is een belangrijk onderdeel.

Kopen en weggooien

Er is weinig stimulans om artikelen te hergebruiken. Voor zowel mensen als bedrijven is weggooien en nieuw maken vaak goedkoper dan hergebruiken. Een simpel voorbeeld: vroeger werden de sokken gestopt, hedendaags kopen we gewoon nieuwe sokken als er een gat in zit. Daar zit een interessant vraagstuk bij: waarom deden we dat 50 jaar geleden wel en nu niet meer? Het heeft waarschijnlijk te maken met het gemak en de verbetering van de productie. Wat bedrijven doen, is optimaliseren van (winst)marge. Op een gegeven moment is de marge zo groot, dat nee verkopen duurder wordt dan onverkochte producten weggooien. Om te voorkomen dat een bedrijf nee moet verkopen, produceren bedrijven in overvloed en leggen grote voorraden aan. Door die overvloed gaan veel producten uiteindelijk in de uitverkoop, en ontstaat er concurrentie met tweedehands artikelen.

Terug naar circulair

Terug naar circulariteit begint bij dingen die al circulair zijn, zoals tweedehands winkels, leapp, statiegeldflesjes, glasbakken. Bijvoorbeeld in plaats van een nieuwe telefoon kopen, alleen het onderdeel te vervangen dat defect is. Maar helaas is een onderdeel vervangen vaak duurder dan een nieuwe telefoon kopen.

Vroeger werd een naaister in dienst genomen om kleding te repareren en als het niet gerepareerd kon worden, werd er een tafelkleed of servetten van gemaakt. Katoen werd eindeloos hergebruikt. Dit wordt allemaal niet meer tot amper gedaan. We plegen roofbouw op de aarde en op mensen en dat is allesbehalve duurzaam en circulair. We denken dat we duurzaam bezig zijn om bijvoorbeeld palmolie te gebruiken als bio-kerosine voor vliegtuigen, maar eigenlijk verbranden we voedsel dat voor veel mensen goed te gebruiken is. Volgens Maarten is het krankzinnig dat we het verbranden van voedsel en bomen toelaten en denken dat we duurzaam bezig zijn. Er lijden miljoenen mensen in de wereld honger, en elk jaar verdwijnt 4 miljoen hectare bos (een oppervlak zo groot als Nederland).

Energie besparen

Wij kunnen allemaal in ons eigen leven de helft van de energie besparen. Daarvoor moeten we bij onze persoonlijke top-3 van energie-footprint zijn: Auto/OV, huisverwarming en koopgedrag. We besparen enorm door minder en rustiger te rijden/reizen, langer met onze spullen te doen en huizen beter te isoleren. Wanneer je langer met je spullen doet, hoeven ze niet opnieuw gemaakt te worden en niet opnieuw te worden vervoerd.

Albert Jansen-Van Rosendaal

Albert is veel bezig met aquaponics, een methode om voedsel te verbouwen, waarbij conventionele aquacultuur (het kweken van waterdieren zoals slakken, vissen en schaaldieren) op een symbiotische manier gecombineerd wordt met hydrocultuur (het kweken van planten in water). (bron: Wikipedia)

Binnen het concept wordt gestreefd naar meer duurzaamheid, lager waterverbruik. Omdat het een gesloten cirkel is kan het systeem efficiënt gebruikt worden. Aquaponics wint meer terrein en er zit zeker toekomst in, maar toch is er een nadeel. Het winstgevend maken op grote schaal, daar zit de uitdaging in. Op dit moment is er veel onderzoek gaande naar een grotere efficiëntie van het systeem, het toevoegen van een waterzuiveringssysteem of het meer in balans krijgen van de nutriënten. Hiermee is het mogelijk om het businessmodel wel kloppend te krijgen.

Thuis aquaponics

Albert ziet veel toekomst in het backyard system: mensen hebben thuis een aquaponic systeem in plaats van een moestuin. Het is thuis goed te doen, maar je kunt er niet alles in verbouwen. Het grootste voordeel van het aquaponic systeem is dat de consument weer kennis krijgt van de herkomst van het voedsel.

Landbouw vs aquaponics

Volgens Albert kan aquaponics de landbouw niet vervangen. Landbouw is nodig voor bepaalde producten. Tomaten ed. kunnen bijvoorbeeld wel vervangen worden door aquaponics. Op dit moment groeien op tomaten op hydro-/aquaponics en met aquaponics zou het veel efficiënter kunnen.

Knelling met duurzaamheid

Bij aquaponics horen vissen en vissen krijgen vissenvoer. Maar daar moet een bewuste keuze worden gemaakt. De ene vis heeft dierlijke eiwitten nodig en om die uit de oceaan te halen, is het hele concept van duurzaamheid weg. Wat nou als we kip pakken uit onze tuin en die uiteindelijk geven aan de vissen? Om die kip te laten groeien wordt traditionele landbouw gebruikt en hierdoor loopt het systeem niet zoals het moet lopen. Of als we onze vissen het eten van tafel geven wat over is? Albert heeft hier thuis een betere oplossing voor, namelijk wormen. De wormen hebben twee functies, ze kunnen als visvoer gebruikt worden en ze eten het GFT-afval op. Wat overblijft, is een goede voedingsbron voor allerlei planten. Het vocht dat vrijkomt bij de omzetting van de wormen geeft extra toevoeging aan het water voor het aquaponics systeem.

Input van de overheid

Volgens de overheid is aquaponics niet duurzaam en niet groen, omdat het een vorm van hydrocultuur is. Zouten en nutriënten worden toegevoegd aan het water. Aquaponics wordt gezien als moderne hydrocultuur en daarom zal het nooit een groene stempel krijgen.