Onderzoeker
dr. M.R.E. (Rachel) Verheijen-Tiemstra
Rachel Verheijen-Tiemstra is senior onderzoeker bij het lectoraat Dynamische Talentinterventies. Binnen het lectoraat is ze kartrekker van de onderzoekslijn die zicht richt op talentgericht werken op team- en organisatieniveau en de rol die de leidinggevende hierin heeft. Talentgericht werken geeft medewerkers de gelegenheid om hun sterke punten – dat wat ze met plezier doen en waar ze goed in zijn – optimaal te benutten en verder te ontwikkelen. Een leercultuur die op talent is gericht, ondersteunt dit proces. In tijden van schaarste op de arbeidsmarkt en technologische en maatschappelijke transities die vragen om voortdurende ontwikkeling, is een leercultuur enorm belangrijk om toekomstbestendig te zijn.
‘Van oorsprong heb ik een communicatie-achtergrond en zo ben ik mijn loopbaan ook gestart, eerst in het bedrijfsleven en later bij de overheid. In de praktijk ontdekte ik dat juist het gedrag van mensen in organisaties mij boeide. Ik koos daarom voor een master verandermanagement met veel aandacht voor het leren en ontwikkelen van medewerkers. Ik werd daardoor steeds vaker ingezet op het begeleiden van interne verandertrajecten met een sterke focus op mensen in organisaties. Daar zit enerzijds een communicatiekant aan, maar ook een stevige HR-fundament, of het nu gaat om alignment tussen strategie en HR-activiteiten of het inbrengen van het HRD-perspectief. Een mooie combi.
Inmiddels werk ik alweer sinds 2012 bij Fontys, eerst bij Kind en Educatie en sinds eind 2022 bij HRM en Toegepaste Psychologie. Bij Kind en Educatie ben ik gestart als docent pedagogisch management, waarbij ik me richtte op o.a. Groepsdynamica en Verandermanagement. Al snel kwam daar ook onderzoeksbegeleiding bij, iets dat me erg aansprak. Van het een kwam het ander en binnen een paar jaar was ik niet alleen onderzoeksdocent en coördinator van de afstudeerfase, maar ook docentonderzoeker bij het toenmalige lectoraat “Leren en Innoveren” van Kind en Educatie.
In 2019 ontving ik een NWO Promotiebeurs voor leraren, waardoor ik vijf jaar lang twee dagen per week promotieonderzoek kon doen. Mijn promotieonderzoek richtte zich op de wijze waarop leidinggevenden inclusief leiderschap inzetten om interprofessionele samenwerking te bevorderen en hoe zij zich hierin professioneel ontwikkelen. Inclusief leiderschap is een leiderschapsbenadering waarvan wordt verondersteld dat dit positief is in situaties waarin verschillen tussen medewerkers een rol spelen. Dit kunnen verschillen zijn in sociaal-culturele achtergrond, maar ook bijvoorbeeld in leeftijd, opleiding of opleidingsniveau. Leidinggevenden kunnen door hun inclusief leiderschap bijdragen aan een klimaat waarin medewerkers enerzijds verbondenheid ervaren, maar waarin zij ook hun eigenheid behouden en waar psychologische veiligheid wordt ervaren waardoor medewerkers zich durven uit te spreken.
Deze leiderschapsbenadering is ook relevant voor organisaties die talentgericht willen werken. In de huidige arbeidsmarkt is het steeds belangrijker om talenten van alle medewerkers te ontwikkelen en benutten. De arbeidsmarkt staat immers flink onder druk. Toch is de mate waarin iemand toegang heeft tot een leven lang ontwikkelen niet voor iedereen gelijk. We zien dat de kloof in scholingsdeelname tussen hoger opgeleiden en praktisch opgeleiden toeneemt en dit geldt bijvoorbeeld ook voor medewerkers met flexibele contracten. Tegelijkertijd zijn teams in organisaties steeds diverser van samenstelling, enerzijds door de snel veranderende arbeidsmarkt, maar ook de toegenomen complexiteit van vraagstukken die steeds vaker vragen om inbreng vanuit verschillende disciplines. Dit maakt de vraag naar een leercultuur die tevens talentgericht is, steeds belangrijker.
Mijn drive is om er via onderzoek aan bij te dragen dat iedereen in de organisatie kansen krijgt om talenten te benutten en te ontwikkelen. Ik ben ervan overtuigd dat dat niet alleen zorgt voor meer betekenisvol werk en werkgeluk, maar ook dat dit de organisatie ten goede komt. Tegelijkertijd beleef ik ook gewoon plezier aan het doen van onderzoek. Ik vind het leuk om me ergens helemaal in te verdiepen en een vraagstuk proberen te doorgronden. Het mooie van praktijkgericht onderzoek is bovendien dat je bezig bent met relevante thema’s uit de beroepspraktijk en met de vraag hoe je vanuit onderzoek kunt bijdragen aan verbetering in de praktijk. Ik vind het echt heel mooi als ik de doorwerking van onderzoek terugzie in de praktijk of in het onderwijs.’
Rachel is gepromoveerd aan Tilburg University met een proefschrift over inclusief leiderschap in interprofessionele contexten. Ze onderzocht hoe leidinggevenden inclusief leiderschap inzetten om samenwerking tussen professionals met een verschillende expertise te bevorderen en hoe leidinggevenden zich daarbij professioneel ontwikkelen. Inclusief leiderschap speelt een belangrijke rol wanneer er diversiteit is binnen een team, bijvoorbeeld op basis van sociaal-culturele achtergrond, leeftijd, expertise of opleidingsachtergrond. Inclusief leiderschap draagt bij aan een werkomgeving waarin medewerkers zowel verbondenheid als eigenheid ervaren en zich veilig voelen om zich uit te spreken zodat diversiteit daadwerkelijk tot meerwaarde kan leiden.
Onderzoeksprojecten
- Op zoek naar het ontwikkelpotentieel van de opvolger in het familiebedrijf (fontys.nl).
- Lerende organisaties en leercultuur
- Minor Leven Lang Ontwikkelen van medewerkers, teams en organisaties (LLO) | Fontys
- Onderzoeksproject: De rol van leidinggevenden | Fontys
- Project ‘Kwaliteitskaarten voor schoolleiders’, een initiatief van de Algemene Vereniging voor Schoolleiders, ondersteund door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
- SPRONG Educatief – leren en ontwikkelen voor toekomstgericht onderwijs, kennislab ‘Ontwikkeling van een lerende organisatie’.
- POINT onderzoekswerkplaats: Passend Onderwijs voor Ieder Nieuw Talent. Samen met leerkrachten onderzoek in de eigen school vormgeven. ‘Enhancing interprofessional collaboration between primary schools and child care services: a key role for inclusive leadership’, promotieonderzoek naar inclusief leiderschap, Tilburg University, School of Social and Behavioral Sciences, department of HR Studies.
Publicaties
Wetenschappelijk
Verheijen-Tiemstra, R., Ros, A., Vermeulen, M., & Poell, R. F. (2024a). Barriers to collaboration between school teachers and childcare workers: implications for HRM and school leadership.International Journal of Educational Management, 38(1), 96-114.
Verheijen-Tiemstra, R., Ros, A., Vermeulen, M., & Poell, R. F. (2024b). Educational Management Administration & Leadership(ahead-of-print), 1-17.
Keuning, T., Verheijen-Tiemstra, R., Jongstra, W., & Peeters, R. (2022). Interprofessional Collaboration Between Childcare Services and Primary Schools in the Netherlands. In P. W. Armstrong & C. Brown (Eds.), School-to-School Collaboration: Learning Across International Contexts (pp. 91-126). Emerald Publishing Limited.
Verheijen-Tiemstra, M. R. E., Ros, A. A., & Vermeulen, M. J. M. (2020). Werelden van verschil: aard en intensiteit van interprofessionele samenwerking tussen basisonderwijs en kinderopvang [Worlds apart: dimensions and levels of intensity in interprofessional collaboration between primary schools and childcare services]. Pedagogische Studiën, 97(1), 59-75.
Overige publicaties
Ros, A. en Verheijen-Tiemstra, R. (2021). Kwaliteitskaart voor schoolleiders: samenwerking met externe partners. Utrecht: AVS.
Verheijen-Tiemstra, R. (2021) Bespreking van het boek ‘Stimuleren van schoolse taalvaardigheid bij rekenen’ [recensie] Velon Tijdschrift voor Lerarenopleiders, 42 (2), 121-122.
Verheijen-Tiemstra, R. en Ros, A. (2021). Werken aan een feedbackcultuur: de kracht van zelf feedback vragen. BSM Magazine voor effectief schoolleiderschap 7, 14-17. [naar aanleiding van SPRONG innovatieteam]
Verheijen-Tiemstra, R. en Ros, A. (2021) Kwaliteitskaart voor schoolleiders: gebruik maken van kwaliteiten en expertise in de school. Utrecht: AVS.
Verheijen-Tiemstra, R. en Ros, A. (2016) “Interprofessionele samenwerking binnen kindcentra: wat medewerkers kunnen, willen en ‘mogen’ ” tijdschrift Bestuur Beleid Management en Pedagogiek 2 016/4, p. 22-25.
