Project

Ge Meent t

We moeten op zoek naar nieuwe perspectieven op een vitale samenleving die gebruik maakt van de veerkracht die besloten ligt in mensen en gemeenschappen. Daarom is er de laatste jaren steeds meer (hernieuwde) aandacht voor de zogenoemde ‘commons’ benadering.

Onderdeel van:

Uit vooronderzoek in opdracht van de minor Smart Cities binnen Fontys (2021) blijkt dat bewoners best open staan voor het gezamenlijk beheren en delen van spullen dicht bij huis met als belangrijkste motivatie de impact op het milieu, kostenbesparing en gemak. Het buurtniveau is de ideale eenheid vanwege de overzichtelijke schaal, de gemeenschapszin, lokale kennis, gedeelde belangen en bovenal het onderling vertrouwen.

Dit verkennend onderzoek richt zich op de voorgenomen ontwikkeling van een deelschuur in Buurtschap te Veld in Eindhoven Noord. Buurtschap te Veld is een experimenteel nieuw woongebied verbondenheid van bewoners met elkaar en het landschap centraal staan.

www.buurtschapteveld.nl

Wat houdt het project in?

Commons hebben betrekking op gedeelde hulpbronnen en deze benadering gaat over het vinden van evenwicht tussen individuele vrijheid en collectieve verantwoordelijkheid bij het beheer en gebruik van deze gedeelde hulpbronnen. Het aantal initiatieven en onderzoeken naar ‘de commons’ neemt de laatste jaren sterk toe. Het gaat hierbij veelal om gezamenlijk beheer en gebruik van diensten die traditioneel toebehoren aan het collectieve en publieke domein, zoals zorg (buurtzorg), energie (lokale energiecoöperaties), beheer van de publieke ruimte (buurt in bloei) en veiligheid (buurtpreventie). Er is echter nog weinig onderzoek gedaan naar het opschalen of overhevelen van activiteiten die algemeen worden beschouwd als private aangelegenheden of particulier bezit naar de commons. Men spreekt daar vaak van de deeleconomie en de meeste initiatieven bestaan uit tech- en kapitaalgedreven deelplatforms (deelfietsen, deelauto’s, etc.) waarbij de nadruk ligt op efficiëntie, functionaliteit en anonimiteit in tegenstelling tot de waarden die centraal staan in de commons.

Projectdoelstelling

De doelstellingen van dit project zijn:

1. Hoe creëren we door middel van co-design binnen Buurtschap te Veld een breed-gedragen deelgemeenschap (common)?;

2. Hoe ontwikkelen we een lerende en ontwerpende methodiek voor de ontwikkeling van deelgemeenschappen op buurtniveau (commons) die breder / verder toepasbaar is in andere wijken en buurten zowel binnen als buiten Eindhoven (commoning)?.

Periode

Start mei 2024

Looptijd 6 – 12 maanden

Projectvoortgang

Met dit project zijn de eerste stappen gezet in het creëren van eendeelgemeenschap in Buurtschap te Veld. Tijdens een buurtevenement in juni 2024 introduceerden Tina en Sanne, designers-in-residence, het project met een interactieve plattegrond waar bewoners hun vaardigheden en interesses konden delen. Dit resulteerde in een kleurrijke weergave van de mogelijkheden binnen de buurt.

Co-creatie workshops met bewoners

In september vond de eerste workshop plaats. In co-creatie met bewoners werd het concept van delen verkend, waarbij zowel praktische items als kennis en sociaal contact werden besproken. Belangrijke thema’s die naar voren kwamen waren o.a. verbinding, duurzaamheid, bereidwilligheid, vertrouwen en communicatie.

De tweede workshop in oktober 2024 ging dieper in op hoe verschillende vormen van delen specifieke systemen, spelers en spelregels vereisen. Bewoners onderzochten gezamenlijk wat er nodig is om middelen en kennis op een duurzame en sociale manier te delen. Zo zit er bijvoorbeeld een verschil tussen het delen van een ei en het delen van advies over boekhouding. Het delen van een ei is vrij eenvoudig: als je buur er een heeft, kun je het meteen lenen. Maar als het de laatste in het doosje is, vraagt dat om een extra afweging. Het delen van advies over boekhouding werkt anders. Het vereist vertrouwen, omdat je persoonlijke informatie deelt, en vaak meerdere ontmoetingen, wat om specifieke afspraken vraagt.

Deelmarkt

Uit gesprekken met bewoners bleek dat er al veel gedeeld wordt binnen de gemeenschap, maar dat deze initiatieven nog niet in de gehele wijk voldoende zichtbaar zijn. Daarom organiseren we vanuit het project in januari 2025 een deelmarkt. Tijdens deze deelmarkt krijgen bestaande initiatieven een podium en worden bewoners aangespoord hun ideeën over delen te delen. Na de deelmarkt zullen we de verzamelde inzichten gebruiken om concretere stappen te zetten richting het ontwikkelen van een deelconcept in Buurtschap te Veld.