Opgroeien en opvoeden in een prestatiemaatschappij
Onze samenleving is uitgegroeid tot een prestatiesamenleving. Het breed gedragen idee is dat het opklimmen op de maatschappelijke ladder in hoge mate afhangt van het behalen van ‘hoge diploma’s’. In het onderwijs wordt nog altijd aan cognitief talent de meeste status toegekend, waardoor kinderen die andere talenten willen ontwikkelen systematisch worden gefrustreerd. Wat betekent dit voor de identiteitsvorming van kinderen en jongeren? En wat is in dit kader de pedagogische opdracht?
Onderdeel van:
Wat houdt het project in?
Wat betekent het om op te groeien en op te voeden in een prestatiesamenleving? Deze onderzoeksvraag is een constante in het lectoraatsprogramma (zie publicaties). We focussen in het onderzoek primair op het perspectief van het kind en stellen ons vervolgens de vraag wat dit betekent voor (al dan niet professionele) opvoeders.
In studiejaar 2021-2022 deed Tom van den Eertwegh onderzoek naar prestatiedruk in het basisonderwijs, bij kinderen van groep 7 en 8. Hij maakte vervolgens de theatervoorstelling U.P. (Under Pressure), over opgroeien in de prestatiemaatschappij. Met studenten, docenten en professionals uit het pedagogisch veld, werd in een nagesprek stilgestaan bij de urgentie van dit maatschappelijk opvoedvraagstuk.
Publicaties
Hemels, I. (2023). “Als ik maar naar de mavo kan…”: Prestatiedruk begint al op de basisschool. Interview met Tom van den Eertwegh. In: Kader/AVS. Utrecht: jaargang 30, nummer 7, maart 2023 (p.9-12).
Eertwegh, T. van den (2023). Theater over prestatiedruk bij kinderen. Behoefte aan een pedagogisch tegengeluid. In: Pedagogiek in praktijk (PIP), nummer 131, maart 2023. Pag. 30 – 34.
Ruiter, L. de (6 april 2022) Moet ik het schoolgedrag van mijn kind monitoren via het leerlingvolgsysteem? Interview met o.a. Maike Kooijmans voor Trouw.nl, Rubriek De Opvoedvraag – schoolprestaties. Gepubliceerd op 6 april 2022.Moet ik het schoolgedrag van mijn kind monitoren via het leerlingvolgsysteem? (trouw.nl)
Kooijmans, M. (2022). Toetsen is ‘old school’. Pleidooi voor pedagogische vrijplaatsen. Gastcolumn. In: Van Twaalf tot achttien. Vakblad voor voortgezet onderwijs. Mei-nummer 2022. Pag. 21.
Doelman, E. (23 juni 2022). Tilburgse Jeugd krijgt eerste pedagogische vrijplaats: ‘Radicale omslag is noodzakelijk’. In Zorg +Welzijn.nl. https://www.zorgwelzijn.nl/tilburgse-jeugd-krijgt-eerste-pedagogische-vrijplaats-radicale-omslag-is-noodzakelijk/
Pouw, J. (2021). Pedagogische relatie: Optimaal opgroeien en leren. Podcast Pedagogische Verantwoord: https://anchor.fm/pedagogischverantwoord/episodes/24-Pedagogische-relatie-optimaal-opgroeien-en-leren-met-Jeroen-Pouw-etpfkl
Pouw, J. (2020). Pedagoog, durf in te spelen op geluk. In: De Jong, W, Becker, J, De Deckere, H., Metselaar, J., Schonewille, I., & Van der Poel, L. (2020). Pedagoog, durf te spelen! Amsterdam: Uitgeverij SWP
Kuijpers, A. (2019). Persoonsvorming en wereldburgerschap in het Domeinonderwijs. De beleving van de eerste groep leerlingen. Onderzoeksrapportage. Tilburg: Fontys Hogeschool Pedagogiek | Lectoraat Opvoeden voor de Toekomst.
Pouw, J., Mulder, L., Kuijpers, A. en Kooijmans, M. (2019). Wat betekent het om op te groeien en op te voeden in vloeibare tijden. Opbrengsten project vraagarticulatie. Tilburg: Fontys Hogeschool Pedagogiek, Lectoraat Opvoeden voor de Toekomst.
Kooijmans, M. (2019). Talentologie. Een pedagogische reactie op prestatiedruk in onderwijs en opvoeding. Pedagogiek in Praktijk, 24(109), 14-18.
Nguyen, B. (2019). Samenwerken in het Domeinonderwijs. Afstudeerscriptie. ‘s-Hertogenbosch: Fontys Hogeschool Pedagogiek. Lectoraat Opvoeden voor de Toekomst.
Dekker, N. den. (2019). De prestatiemaatschappij. Een kwalitatief onderzoek naar de ervaren impact van de prestatiemaatschappij op de huidige generatie jongeren. Masterthesis. Utrecht: Universiteit Utrecht. Youth, Education and Society.
Kooijmans, M. (2018, 20 september). Help jongeren de focus op prestaties te relativeren.
Kooijmans, M. & Huisman, D. (2018). Belofte zijn, belofte worden. Over kansen en schaduwzijden van onze prestatiesamenleving. In: De Jong, W., Bekker, J., De Deckere, H., Schonewille, I. & Van der Poel, L. (Red.) De belofte van de jeugd?! Pedagogiek in de 21e eeuw. Amsterdam: Uitgeverij SWP.
