Narratief met medicijndispenser 3

Melissa van den Broek, Archipel Zuid, 2020

Onderzoeksvraag

Wat zijn de ervaringen bij het gebruik van de medicijndispenser bij kwetsbare ouderen en zorgverleners van Archipel Thuis bij het zelfstandig adequaat innemen van medicatie?

Single Case Study naar ervaringen met de medicijndispenser

Allereerst zullen de cliënt en zijn vriendin waarbij de medicijndispenser is ingezet worden beschreven en daarna komen verschillende thema’s welke na analyse naar voren zijn gekomen aan bod middels een narratief, namelijk: besluitvorming, afstemming met FocusCura, alarmering en opvolging door zorgverleners en tot slot zelfstandige medicatie-inname.

Introductie narratief

Meneer S., 88 jaar, woont zelfstandig in een seniorenappartement. In oktober 2019 is meneer dagelijks in zorg gekomen bij Archipel Thuis ter ondersteuning bij de algemeen dagelijkse levensverrichtingen na het ondergaan van een heupoperatie. Deze zorg is tevens aangevraagd om de vriendin van meneer te ontlasten. Uit gesprekken met meneer en zijn vriendin bleek dat meneer regelmatig herinnerd moet worden aan een juiste medicatie-inname. Momenteel gebruikt meneer viermaal daags medicatie, waarvan tweemaal het spuiten van insuline. Een zorgmedewerker van team Geldrop heeft medio januari begrepen dat het stel geïnteresseerd zou zijn in de medicijndispenser ter herinnering aan de medicatie-inname om zijn vriendin te ontlasten van deze taak. Op 3 maart 2020 is de medicijndispenser bij meneer geïnstalleerd en kon het apparaat in gebruik genomen worden. Meneer en zijn vriendin zijn tot en met 31 maart 2020 gevolgd en meerdere keren bevraagd naar hun ervaringen met de medicijndispenser. Ook is gebruik gemaakt van rapportages uit het ECD en eigen notities.

Besluitvorming

Medio januari is de medicijndispenser bij meneer en zijn vriendin ter sprake gebracht door de wijkverpleegkundige daar het stel te kennen zou hebben gegeven de latrelatie te willen voortzetten. Meneer zijn vriendin vindt het moeilijk om meneer ‘alleen thuis’ te laten omdat hij dikwijls vergeet zijn medicatie in te nemen en zagen de medicijndispenser als mogelijke oplossing om meneer te herinneren aan zijn medicatie-inname, waardoor zij deze taak kon loslaten en op deze wijze de latrelatie weer op te kunnen pakken als vanouds. Een mogelijke oorzaak voor het vergeten van het innemen van de medicatie is dat het geheugen van meneer de laatste tijd verder achteruit gaat; ook zijn gehoor laat hem de laatste tijd wat in de steek. Zowel de vriendin als de wijkverpleegkundige bemerken dat hij daarom vaak herinnerd moet worden aan het innemen van de medicatie. Meneer heeft het moeilijk met deze achteruitgang, omdat hij het lastig vindt afhankelijk te zijn van de goede zorgen van zijn vriendin. De bedoeling is toch uiteindelijk dat zij weer terug gaat naar haar eigen huis in Eindhoven. Wanneer meneer en zijn vriendin voor het eerst horen over de mogelijkheden van de medicijndispenser tijdens een gesprek met de wijkverpleegkundige, hebben zij geen associaties met het apparaat. Meneer geeft aan dat hij het apparaat niet kent maar dat hij er zijdelings heeft gehoord over apparaten ter ondersteuning van de medicatie-inname. Nadat de wijkverpleegkundige de medicijndispenser ter sprake bracht is het balletje omtrent de aanvraag van het apparaat volgens meneer dan ook gaan rollen.

Afstemming met FocusCura

Een zorgmedewerker van team Geldrop heeft het aanmeldformulier zo ver voor meneer ingevuld en hem deze laten ondertekenen waarna de wijkverpleegkundige dit formulier naar FocusCura heeft gemaild om het aanvraagproces verder in werking te zetten. Eind februari was er nog geen contact opgenomen door FocusCura met meneer om een afspraak te maken voor het plaatsen van de medicijndispenser. De wijkverpleegkundige heeft toen zelf contact opgenomen met de helpdesk van de medicijndispenser van FocusCura om navraag te doen naar de mogelijke vertraging. In de beleving van meneer duurde het ook erg lang voordat het apparaat in huis geleverd werd. Hij weidde dat aan opstartproblemen bij zoiets nieuws. Volgens FocusCura was er een probleem met de levering van de medicijndispenser waardoor het proces meer tijd in beslag had genomen. Enkele dagen later heeft FocusCura toch contact opgenomen om een afspraak in te plannen met meneer om de medicijndispenser te installeren. Begin maart was het dan zo ver en de medicijndispenser werd door een monteur van FocusCura bij meneer thuis geïnstalleerd. Het apparaat werd aangesloten en middels een proef medicatierol werd getest of het apparaat naar behoren functioneerde. Na de installatie kregen meneer en zijn vriendin een korte demonstratie over hoe de medicatie, na de juiste instelling, uit de medicijndispenser komt en hoe het herinneren aan het innemen van de medicatie werkt. De monteur gaf bij meneer en zijn vriendin aan dat zij met overige vragen over de instellingen bij de zorgmedewerkers van Archipel Thuis terecht konden.

Alarmering en opvolging door zorgverleners

Meneer en zijn vriendin hebben verschillende problemen ondervonden met de medicijndispenser. Het eerste probleem waar het stel tegenaan liep was dat de ochtendmedicatie om 08.00 uur werd uitgegeven daar de medicijndispenser dit zo van de medicatierol af las. Echter gaf het stel te kennen graag uit te slapen tot 09.00 uur en wenste deze tijd dan ook aangepast te hebben. De vriendin heeft hierover contact opgenomen met de apotheek, waar zij te horen kreeg dat het niet mogelijk was om de tijd aan te passen daar de voorverpakker van de medicatierol met vier tijden werkt: 08.00, 12.00, 17.00 en 22.00 uur. De apotheekmedewerker gaf hierna aan dat een tijd alleen aangepast zou kunnen worden als hier extra voor betaald zou worden. Bij navraag over de hoeveelheid van deze kosten kon de apotheekmedewerker hier geen antwoord opgeven waardoor meneer zijn vriendin besloot de tijd op 08.00 uur te laten staan. Bij navraag bij medicijndispenser helpdesk bleek dat er in het systeem een wijziging gemaakt kon worden waardoor de medicatie van 08.00 uur structureel om 09.00 uur uitgegeven kon worden. Dit naar blijdschap van het stel waardoor zij meer de eigen daginvulling aan konden houden. Kort hierna liep het stel tegen het volgende probleem aan. Zo was de tijd van de ochtendmedicatie plotseling veranderd van 08.00 naar 12.00 uur. Door deze wijziging gaf de medicijndispenser geen medicatie meer uit in de ochtend, maar pas in de middag waardoor meneer te laat aan zijn medicatie zou worden herinnerd. Het was voor zowel meneer, de vriendin als de zorgmedewerkers onbekend wie deze wijziging had doorgevoerd wat voor veel onduidelijkheid zorgde bij het stel. Een zorgmedewerker heeft vervolgens contact opgenomen met de apotheek om de uitgiftetijd in de ochtend weer aan te laten passen van 12.00 naar 08.00 u, echter was de nieuwe medicatierol zojuist gestart waardoor de nieuwe rol pas enkele dagen later bezorgd kon worden. Hierdoor was het stel genoodzaakt de medicatie tijdelijk zoals voor het gebruik van de Medicijndispenser in te nemen. Bij de volgende medicatierol zijn de tijden weer als vanouds, om 09.00, uur ingesteld door een medewerker van medicijndispenser helpdesk waardoor de medicijndispenser en het uitgifteschema weer overeen kwamen. Een ander probleem waar het stel met regelmaat tegenaan is gelopen is dat er bij het drukken op de oké knop bij een uitgiftemoment van bijvoorbeeld 17.00 uur al medicatie van 22:00 uur uit de medicijndispenser kwam waardoor het systeem niet meer klopte. Ook kwam het voor dat het medicatiezakje schuin werd afgesneden door de medicijndispenser waardoor alle pillen op de vloer belandde. Of dat er helemaal geen medicatiezakje uit de medicijndispenser kwam op het uitgiftemoment omdat de rol in het apparaat bleef vastzitten. Deze problemen bezorgde het stel dan ook een hoop stressvolle momenten waardoor zij de medicijndispenser niet volledig konden vertrouwen en dikwijls genoodzaakt waren gebruik te maken van de reserve medicatierol. Een zorgmedewerker heeft over de bovenstaande problemen contact opgenomen met de medicijndispenser helpdesk waar werd aangegeven dat de medicatiezakjes die door de voorverpakker van de apotheek worden gemaakt waarschijnlijk bestaan uit te dun materiaal waardoor de medicatiezakjes te ver openscheuren. De helpdesk heeft de zorgverleners als advies meegegeven om bij het laden van een medicatierol in de medicijndispenser de medicatie zo ver mogelijk van de zijde met de barcode af te schuiven zodat de medicijndispenser de barcode zo goed mogelijk kan lezen en er minder kans is op het te ver afscheuren op vastlopen van het apparaat. Ook heeft medicijndispenser helpdesk aangegeven in gesprek te zijn met de voorverpakker om het probleem met het materiaal van de medicatiezakjes aan te kaarten en hopelijk op te lossen.

Zelfstandige medicatie-inname Meneer ontvangt dagelijks in de ochtend en avond thuiszorg waardoor er dikwijls verschillende zorgverleners bij meneer in huis komen. Iedere zorgverlener werkt op zijn of haar eigen manier, wat er ook voor zorgt dat er op verschillende manieren met de medicijndispenser wordt omgegaan en het voor de zorgverleners onduidelijk lijkt te worden wie welke taak op zich neemt en wie aan te spreken bij problemen met het apparaat. Meneer kreeg dan ook de indruk dat er een hoop verwarring ontstond bij de zorgverleners omdat eenieder zelf aan de slag ging met de medicijndispenser en als het ware langs elkaar heen werd gewerkt. Hierdoor leek het in de ogen van meneer en zijn vriendin alsof de zorgverleners op een gegeven moment het overzicht verloren. Doordat de zorgverleners ieder voor zich de problemen met het apparaat probeerde op te lossen, had dit als effect dat meneer en zijn vriendin steeds meer hun handen van de medicijndispenser aftrokken. De eerste dagen nam de vriendin nog wel eens telefonisch contact op met de thuiszorg bij foutmeldingen met de medicijndispenser. Hoe vaker het apparaat een foutmelding gaf des te meer irritatie dit bij meneer en zijn vriendin opleverde. Hierdoor nam het stel geen contact meer op met de thuiszorg, maar maakten zij steeds gebruik maakte van een reserve medicatierol zodat meneer alsnog zijn medicatie in kon nemen. Het stel wachtte dan tot het volgende zorgmoment om de problemen met het apparaat door te geven aan een zorgmedewerker om die het vervolgens op te laten lossen. Het volgende zorgmoment werd door de vriendin van meneer voornamelijk gebruikt om het ongenoegen over de medicijndispenser te benoemen. Meneer bekeek de situatie vanuit een ander perspectief en zag in dat er bij een nieuwe vorm van techniek ook problemen kunnen optreden waarvoor de tijd moet worden genomen om te kijken waar deze vandaan komen en hoe deze te verhelpen. De verschillende kijk op de situatie van het stel zorgde vaak voor onderlinge onrust tussen meneer en zijn vriendin. Door de aanhoudende problemen met de medicijndispenser is er verschillende keren uitgebreid telefonisch contact geweest tussen de zorgverleners van Archipel Thuis en medewerkers van de medicijndispenser helpdesk. Uiteindelijk heeft medicijndispenser helpdesk een monteur van FocusCura naar het stel gestuurd om de medicijndispenser na te laten kijken. Meneer en zijn vriendin geven aan dat er een nieuw apparaat is geplaatst. Na het plaatsen van de nieuwe medicijndispenser loopt het apparaat zo nu en dan nog vast, echter beduidend minder dan de eerste paar weken van het gebruik. Meneer en zijn vriendin gebruiken de medicijndispenser nog steeds en hopen dat de problemen met het materiaal van de medicatierol snel verholpen zullen worden om het apparaat zonder problemen te kunnen gebruiken.