Leiderschap
Onderdeel van:
Wat houdt het thema in?
Onderzoekslijn: hoogbegaafdheid; Kenniscentrum: YES
Schoolleiders spelen een cruciale rol in het realiseren van onderwijskwaliteit. In ons lectoraat doen we onderzoek naar de rol van formele en informele leiders op schoolniveau en bestuursniveau. We richten ons daarbij vooral op de rol van schoolleiders in het realiseren van een lerende organisatie. Schoolleiders zijn verantwoordelijk voor het realiseren van een aantrekkelijk leer- en werkklimaat waarin leraren zich voortdurend blijven ontwikkelen en op een systematische manier werken aan het verbeteren van de onderwijskwaliteit (zie ook thema 1). De ontwikkeling van gespreid leiderschap is daarbij noodzakelijk.
Opbrengsten
Lees hier meer over de opbrengsten van Anje Ros; lector Goed leraarschap, goed leiderschap.
In opdracht van het SRVO hebben we het beroepsprofiel voor schoolleiders in het voortgezet onderwijs herzien. Hiertoe hebben we een literatuurstudie uitgevoerd, interviews gehouden met schoolleiders, bestuurders, P&O-medewerkers, leraren, leerlingen en experts. Ook hebben we een internationale vergelijking gedaan. Het beroepsprofiel vormt de basis voor de beroepsstandaard.
Het onderzoek is uitgevoerd en het nieuwe beroepsprofiel ontwikkeld in opdracht van SRVO, uitgevoerd samen met Loes van Wessum en Inge Andersen.
Op basis van interviews met schoolleiders (middenmanagers, rectoren en bestuurders) van vijf scholen, zijn portretten opgesteld. Het Playmakersmodel van Ikemoto, e.a. (2012) is als kader gebruikt.
De portretten zijn ontwikkeld in opdracht van SRVO, uitgevoerd samen met Loes van Wessum
Door het Kohnstamm Instituut is onderzocht op welke wijze schoolleiders en bestuurders in het vo werken aan hun professionele ontwikkeling. Het lectoraat heeft daaraan een bijdrage geleverd.
Het onderzoek is uitgevoerd door Wouter Schenke, en collega’s met medewerking van Loes van Wessum en Anje Ros.
Praktische kwaliteitskaarten voor schoolleiders om hen te ondersteunen bij keuzes in het kader van de gelden NP Onderwijs. In totaal hebben we tien kaarten ontwikkeld met thema’s als: inzet personeel, voorkomen van werkdruk en onderzoeksmatig werken. Ook hebben we een webinar gemaakt georganiseerd door het AVS.
De kaarten en webinar zijn ontwikkeld in opdracht van AVS samen met Loes van Wessum.
Praktische kwaliteitskaarten voor schoolleiders om hen te ondersteunen bij keuzes in het kader van passend onderwijs. In totaal hebben we vijf kaarten ontwikkeld met thema’s als: gebruik maken van kwaliteiten en expertise in de school en samenwerking met externe partners.
De kaarten en webinar zijn ontwikkeld in opdracht van AVS samen met Loes van Wessum, Rachel Verheijen en Loes van Wessum.
Samen met schoolleiders uit de regio die deelnamen aan de leiderschaps leergemeenschap van de teambeursvariant van de master Leren en Innoveren is vastgesteld dat er veel behoefte is aan meer kennis over de wijze waarop schoolleiders gespreid leiderschap kunnen realiseren, gericht op beter onderwijs.
Ons lectoraat (Anje Ros, Marlon van der Put) maakt deel uit van het door SIA bekostigde Lectorenplatform Leiderschap in het onderwijs. Hierin participeren 7 lectoraten, AVS, de PO-Raad, de VO-raad en de MBO Raad hun krachten en expertise om een kwaliteitsimpuls te geven aan schoolleiderschap in Nederland. Dat doen we door samen kennis te ontwikkelen, deze kennis toegankelijk en context-specifiek te maken en deze te vertalen in bruikbare inzichten, handvatten en tools voor schoolleiders en leiderschapsopleidingen.
De schoolleider in verandering. Theorie en praktijk.
De online publicatie Leiderschap in verandering voor schoolleiders in PO, VO en MBO is een samenwerkingsproduct van een netwerk van onderzoekers op het gebied van leiderschap, waartoe Anje samen met Loes van Wessum het initiatief heeft genomen. Zij vormden samen met Piety Runhaar de eindredactie. In dit boek worden leiderschapspraktijken (zoals geformuleerd in de beroepsstandaard) theoretisch onderbouwd en worden praktische handvatten gegeven.
De publicatie is tot stand gebracht met steun van het AVS, de raden en schoolleidersregisters. Een groot aantal auteurs hebben een bijdrage geleverd, waaronder Henderijn Heldens en Anje Ros.
Leraar: een professie met perspectief. Deel 3: een leeromgeving voor leraren.
Drieluik over De leraar: een professie met perspectief. Het derde deel gaat vooral over de rol van schoolleiders om een goede leeromgeving voor leraren te bieden.
De drieluik is uitgegeven door Ten Brink, en is vrij te downloaden, van deel 3 heeft Anje de eindredactie gevoerd samen met Femke Geijsel, Jan Dengerink en Bas de Wit.
Ros, A., Geijsel, F., Dengerink, J., & De Wit, B. (Reds.) (2020). Leraar: een professie met perspectief. Deel 3: Een leeromgeving voor leraren. Meppel: Ten Brink Uitgevers.
Online boek: de schoolleider in verandering.
Dit gratis boek is de opbrengst van de samenwerking van een groep onderzoekers op het gebied van leiderschap in het onderwijs. Elk hoofdstuk gaat in op een aspect van het beroepsprofiel van schoolleiders. Vanuit het lectoraat hebben we de eindredactie gedaan met twee collega’s en een bijdrage geleverd aan diverse hoofdstukken.
Overige praktijkartikelen
- Verheijen-Tiemstra, R., Ros, A., Vermeulen, M., & Poell, R. F. (2024). Fostering collaboration through inclusive leadership: Exploring the behaviour of childcare and school leaders in Dutch child centres. Educational Management Administration & Leadership. https://doi.org/10.1177/17411432241227686
- Ros, A. Heldens, H. & Van Wessum, L. (2023). Co-creatie tussen schoolleiders en onderzoekers. Basisschool Management, 2, 4-6.
- Verheijen-Tiemstra, R., Ros, A., Vermeulen, M., & Poell, R. F. (2023). Barriers to collaboration between school teachers and childcare workers: implications for HRM and school leadership. International Journal of Educational Management, 38(1), 96-114.
- Ros, A., Amels, J., Stallaert, M., (2022). Leidraad Werken aan onderwijsverbetering. Evidence-informed naar een lerende organisatie. Basisschoolmanagement, 2, 26-29.
- Ros, A., Van Wessum, L. & Van der Put, M. (2021). Gespreid leiderschap: de rol van de schoolleider. De Nieuwe Meso.
- Ros, A. & Van den Bergh, L. (2021). Aan de slag met de onderzoekscultuur in de school. LBBO Beter Begeleiden. December 2021.
- Ros, A., Oolbekkink-Marchand, H., Kools, Q., & Heldens, H. (2020). Wat leren we van Corona? Didactief online. https://didactiefonline.nl/artikel/wat-leren-we-van-corona
- Ros, A. & Van Wessum, L. (2020). Hoe zorg je dat leraren zich blijven ontwikkelen? Het stimuleren van een leercultuur. De Nieuwe Meso.
- Van den Bergh, L. & Ros, A. (2020). Werk maken van gelijke kansen: de rol van de schoolleider. Basisschool Management, 4-7.
- Ros, A. & Van Rossum, B. (2019). Gespreid Leiderschap: opbrengsten en valkuilen. Basisschool Management, 1, 12-15.
- Ros, A. & Van Rossum, B. (2019). Benut de expertise in je school! Op weg naar gespreid leiderschap. De Nieuwe Meso, 2, 30-33.
- Ros, A. & Van Rossum, B. (2019). Succesvolle voorbeelden van gespreid leiderschap. Basisschool Management, 5, 4-7.
- Ros, A. & Van Rossum, B. (2019). De rol van de schoolleider. Gedeelde ambitie en verantwoordelijkheid. Zorg Primair, 8, 23-26.
Anje Ros
Anje Ros is ruim tien jaar lector bij Fontys Hogeschool Kind en Educatie. Ze wil met haar onderzoek bijdragen een innovaties in het onderwijs. Ze is samen met leraren, schoolleiders en opleiders voortdurend op zoek naar manieren waarop het onderwijs verbeterd kan worden.
Contact
