Goed leraarschap, goed leiderschap

Onderzoekslijn: goed leiderschap; Kenniscentrum: YES en LLO

In scholen met een onderzoekscultuur hebben leraren een onderzoekende houding en werken ze op een systematische en onderzoekende manier aan onderwijsverbetering. Onderwijsverbetering is daardoor evidence-informed en leidt tot beter onderwijskwaliteit. Een onderzoekscultuur is een aspect van een lerende organisatie. Gespreid leiderschap draagt bij aan een onderzoekscultuur. In ons lectoraat doen we veel onderzoek naar dit thema. We hebben een duidelijke visie ontwikkeld en veel tools en handvatten, waar scholen in het hele land mee werken. Het NRO maakt veel gebruik van onze expertise.

Voor onze studenten is het belangrijk dat ze een onderzoekende houding ontwikkelen en op een onderzoeksmatige manier hun onderwijs kunnen verbeteren, samen met collega’s. Een onderzoekscultuur zorgt voor een aantrekkelijk leer- en werkklimaat, die ook academische en masteropgeleide leraren aantrekt en loopbaanontwikkeling mogelijk maakt. Schoolleiders spelen een cruciale rol in het creëren van de juiste condities.

Benieuwd naar de opbrengsten van dit thema?

Onderzoekslijn: goed leiderschap; Kenniscentrum: YES en LLO

Een lerende organisatie draagt bij aan het verbeteren van de onderwijskwaliteit en het voortdurend meebewegen met nieuwe ontwikkelingen. Ook draagt een lerende organisatie bij aan een professionele cultuur, waarin medewerkers van elkaar leren en steeds meer expertise ontwikkelen.

In onze leiderschapsopleidingen besteden we veel aandacht aan de ontwikkeling van een lerende organisatie.

Benieuwd naar de opbrengsten van dit thema?

Onderzoekslijn: hoogbegaafdheid; Kenniscentrum: YES

Alle leerlingen hebben recht op een ononderbroken ontwikkelingslijn, ook leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Leerlingen met kenmerken van (hoog)begaafdheid hebben andere onderwijsbehoeften dan de meeste andere leerlingen. Binnen Fontys Hogeschool Kind en Educatie richten we ons onder andere op goed leraarschap voor leerlingen met kenmerken van (hoog)begaafdheid. We richten ons op primair onderwijs en tevens op de eigen (hoogbegaafde) studenten binnen de pabo’s. Het onderzoek vindt plaats binnen de basisonderwijs via de onderwijsonderzoekswerkplaatsen POINT (www.point013.nl) en binnen Fontys Hogeschool Kind en Educatie. We werken samen met het Wetenschappelijk Expertisecentrum RATiO (Radboud Talent in Ontwikkeling; www.ru.nl/bsi/ratio).

Benieuwd naar de opbrengsten van dit thema?

Onderzoekslijn: Goed leiderschap; kenniscentrum: LLO en YES

Schoolleiders spelen een cruciale rol in het realiseren van onderwijskwaliteit. In ons lectoraat doen we onderzoek naar de rol van formele en informele leiders op schoolniveau en bestuursniveau. We richten ons daarbij vooral op de rol van schoolleiders in het realiseren van een lerende organisatie. Schoolleiders zijn verantwoordelijk voor het realiseren van een aantrekkelijk leer- en werkklimaat waarin leraren zich voortdurend blijven ontwikkelen en op een systematische manier werken aan het verbeteren van de onderwijskwaliteit (zie ook thema 1). De ontwikkeling van gespreid leiderschap is daarbij noodzakelijk.

Benieuwd naar de opbrengsten van dit thema?

Onderzoekslijn: goed leraarschap; Kenniscentrum: LLO en YES

Samen innoveren houdt in dat samen wordt gewerkt aan het oplossen van complexe vraagstukken in de onderwijspraktijk. Samen innoveren draagt niet alleen bij aan het ontwikkelen van inzichten en tools om complexe vraagstukken op te lossen, maar ook aan professionalisering van de deelnemers. Als het samen innoveren op een ontwerpgerichte en onderzoeksmatige manier plaatsvindt leren deelnemers van elkaar over het thema en ontwikkelen ontwerp-, onderzoeks- en samenwerkingsvaardigheden. De innovatie kan daardoor ook beter worden ingebed in de praktijk. Het benutten van elkaars expertise en elkaars netwerken krijgen daarbij extra aandacht. Het is ook een krachtige leeromgeving voor studenten, zogeheten hybride leeromgevingen. In het lectoraat doen we zowel onderzoek naar een effectieve methodiek, opbrengsten en de rol van deelnemers als verbinders.

Benieuwd naar de opbrengsten van dit thema?

Onderzoekslijn: goed leraarschap; Kenniscentrum: YES

Feedbackgeletterdheid omvat kennis, vaardigheden en houding die nodig zijn om effectief sturing te kunnen geven aan het feedbackproces ter ondersteuning van het eigen leren. Het gaat hierbij onder andere om het waarderen van feedback als essentieel onderdeel van het leerproces, het kunnen nemen van beslissingen over het vervolg van het leren op basis van feedback, het kunnen omgaan met emoties en het bepalen en plannen van vervolgacties op basis van feedback. Ook het leren stellen van krachtige, doelgerichte feedbackvragen is een belangrijk element van feedbackgeletterdheid. Een krachtig feedbackproces is essentieel om zelf sturing te kunnen geven aan het leren en vormt een belangrijke pijler onder het opleidingsconcept van diverse Fontys opleidingen, waaronder de opleidingen van FHKE. Om de feedbackgeletterdheid van studenten vanaf de start van de opleiding te versterken moeten opleiders (zowel vanuit de opleiding, als in het werkveld) zelf ook beschikken over feedbackgeletterdheid. Het gaat daarbij vooral om het ontwerpen en uitvoeren van effectieve feedbackprocessen.

Benieuwd naar de opbrengsten van dit thema?

Onderzoekslijn: authentieke leeromgeving; Kenniscentrum: YES

Outdoor learning is een specifieke vorm van ervaringsgericht leren waarbij in een natuurlijke en uitdagende buitenomgeving op fysiek actieve wijze ervaringen worden opgedaan. Een natuurlijke buitenomgeving stimuleert beweging en de ontwikkeling van het brein. Hoe uitdagender de omgeving is, en hoe risicovoller het spelen is, hoe meer outdoor learning ook bijdraagt aan zelfvertrouwen, welbevinden en betrokkenheid van leerlingen. Outdoor learning zorgt bovendien voor een betere verbinding met de natuur en draagt daarmee bij aan een brede ontwikkeling (denken, voelen en handelen). Kortom, een natuurlijke en avontuurlijke buitenomgeving biedt een zeer rijke context voor ontwikkeling en zou nog meer en beter benut kunnen worden in ons onderwijs. Het lectoraat draagt hieraan bij door middel van praktijkonderzoek, kennisdeling en voortgezette professionalisering (scholing).

Benieuwd naar de opbrengsten van dit thema?

Onderzoekslijn: goed leraarschap; Kenniscentrum: LLO

Een inclusieve cultuur wil zeggen dat er sprake is van ‘belongingness’ en ‘uniqueness’. Belongingness houdt in dat alle betrokkenen het gevoel hebben bij de groep te horen en zich onvoorwaardelijk geaccepteerd voelt zoals ze zijn, ongeacht hun voorkeuren, uiterlijk of andere kenmerken. Dit betekent dat niemand zich buitengesloten voelt, door (vaak onbedoelde) uitingen in gedrag, houding of (beeld)materialen, procedures, regels en routines. uiterlijke kenmerken. Uniqueness houdt in dat alle betrokkenen zich gewaardeerd voelen om hun unieke kwaliteiten als individu. Dit betekent ook dat niet voor anderen wordt ingevuld wat hun behoeftes, voorkeuren en meningen zijn, maar dat voortdurend de dialoog wordt aangegaan. Er wordt geluisterd naar ieders ideeën, opvattingen en wensen, zodat alle kwaliteiten optimaal ontwikkeld en ingezet kunnen worden. In het lectoraat doen we onderzoek en ontwikkelen we tools die opleidingen en andere organisaties in staat stelt om zich te ontwikkelen tot een inclusieve organisatie waarin wordt gestreefd naar diversiteit.

Benieuwd naar de opbrengsten van dit thema?

De laatste jaren is er vanuit het onderwijs steeds meer interesse in het thema ‘sensitiviteit, omgevingssensitiviteit en hoogsensitiviteit’. In dit brede project werken de pabo’s, lerarenopleidingen VO, de masteropleiding voor speciaal onderwijs, de universiteit Leiden, de Radboud universiteit, SSPOH en stichting BOOM samen om het thema sensitiviteit een  plaats geven in de lerarenopleidingen en het (basis)onderwijs. Wat is de meerwaarde van het onderkennen van hoogsensitiviteit in het onderwijs? Wat verstaan we eronder en hoe kun je lerenden die sensitief zijn goed ondersteunen? Die vragen staan in dit project centraal.

Benieuwd naar de opbrengsten van dit thema?