Sprint naar content
Project

Onderzoekscultuur

Wat houdt het thema in?

In scholen met een onderzoekscultuur hebben leraren een onderzoekende houding en werken ze op een systematische en onderzoeksmatige manier aan onderwijsverbetering. Onderwijsverbetering is daardoor evidence-informed en leidt tot beter onderwijskwaliteit. Een onderzoekscultuur is een aspect van een lerende organisatie. Gespreid leiderschap draagt bij aan een onderzoekscultuur. In ons lectoraat doen we veel onderzoek naar dit thema. We hebben een duidelijke visie ontwikkeld en veel tools en handvatten, waar scholen in het hele land mee werken. Het NRO maakt veel gebruik van onze expertise.

Voor onze studenten is het belangrijk dat ze een onderzoekende houding ontwikkelen en op een onderzoeksmatige manier hun onderwijs kunnen verbeteren, samen met collega’s. Een onderzoekscultuur zorgt voor een aantrekkelijk leer- en werkklimaat, die ook academische en masteropgeleide leraren aantrekt en loopbaanontwikkeling mogelijk maakt. Schoolleiders spelen een cruciale rol in het creëren van de juiste condities.


Opbrengsten

Lees hier meer over de opbrengsten van Anje Ros.

De Leidraad ondersteunt scholen om zich tot lerende organisaties te ontwikkelen. De Leidraad bestaat uit zes op onderzoek gebaseerde aanbevelingen, apart voor leraren en voor schoolleiders. Aanbeveling 1 en 2 gaan over het onderzoeksmatig en cyclisch werken aan onderwijsverbetering en aanbeveling 3 t/m 6 over het creëren van een onderzoekscultuur. Naast de Leidraad, die je kunt downloaden of gratis bestellen, zijn er een poster, een infographic, diverse tools en verschillende video's beschikbaar.

Ontwikkeld in opdracht van NRO, samen met Judith Amels (onderzoeker), Miriam Stallaert (schoolleider), Yaëlle van de Stolpe (leraar), Monique Volman (hoogleraar)

In opdracht van OCW is dit webinar verzorgd door lector Anje Ros samen met Angela de Jong, onderzoeker van Oberon en schoolleider Erik Adema.

Deze leeromgeving ondersteunt scholen – po, vo en mbo – om evidence-informed te werken aan onderwijsontwikkeling: meer onderbouwd, meer eigenaarschap, meer samenwerking. Er zijn scans en concrete acties voor de leraren, schoolleiders en bestuurders op drie dimensies: 1) Onderzoeksmatig werken; 2) Kennis en expertise benutten; 3) Samenwerkingscultuur versterken.

Ontwikkeld in opdracht van het Platform Samen Onderzoeken, samen met Linda Van den Bergh, Gea Spaans, Lisette Uiterwijk, Marieke Pillen, Hester Edzes, Dianne Romijnders.

Dit advies is een product van de PO-Raad, VO-Raad, MBO-Raad, VH en VSNU, in samenwerking met NRO en OCW en is gericht op de inrichting van een betere kennisinfrastructuur in Nederland.

Ontwikkeld in opdracht van de vijf Sectorraden, Anje Ros heeft hierin namens de VH geparticipeerd.

Deze leeromgeving is speciaal voor opleidingen om evidence-informed te werken aan verbetering van het onderwijs en zelf naar studenten een voorbeeldrol te vervullen. Er zijn scans en concrete acties voor de docenten, teamleiders en MT (beleid) op drie dimensies: 1) Onderzoeksmatig werken; 2) Kennis en expertise benutten; 3) Samenwerkingscultuur versterken.

Ontwikkeld in opdracht van Platform Samen Onderzoeken, samen met Linda Van den Bergh, Gea Spaans

Dit dialooginstrument ondersteunt leraren in werkgroepen, leerteams of professionele leergemeenschappen bij het aanpassen van hun manier van overleg, zodat de kwaliteit van het inhoudelijke gesprek wordt vergroot. Het instrument biedt praktische handvatten en voorbeelden bij de zes aspecten van reflectieve dialoog.

Ontwikkeld in een NRO-project samen met Ellen Rohaan en Linda van den Bergh en Helma de Keijzer

Eindrapport van een driejarig onderzoek, waarin 16 schoolleiders van een AOS en 4 VO-scholen zijn begeleid in het realiseren van een onderzoekscultuur. De opbrengsten zijn gemeten bij de leraren en schoolleiders zelf.

NRO-project samen met Linda van den Bergh

Themanummer De Nieuwe Meso (PDF)
Ros, A., Bergh, L. van den, Timmermans, R. (2018), Focus op onderzoekscultuur in school en de rol van de schoolleider. Themanummer De Nieuwe Meso met zes artikelen, (5), nr 2, 48-107:

  • Introductie
  • Onderzoekscultuur in school
  • Werken aan de onderzoekscultuur
  • Feedbackfunctie en dialoogfunctie in de werkgroepen
  • Onderzoekende houding van leraren

De ‘Scan onderzoekscultuur’, ontwikkeld met de AOS-scholen wordt in het hele land veel gebruikt. Deze scan beschrijft vijf fasen van de onderzoekscultuur op acht aspecten en is gebaseerd op onderzoek over professionele leergemeenschappen. Bij elk van de acht aspecten is een interventiekaart ontwikkeld die schoolleiders handvatten geeft om de onderzoekscultuur te verbeteren.

De scan is uitgegeven door het Platform Samen Opleiden en Professionaliseren, ontwikkeld samen met Linda van den Bergh

Anje Ros is projectleider van een team dat werkt aan de ontwikkeling van een digitale leeromgeving met kennis, tools, praktische voorbeelden en andere materialen waarmee leraren, schoolleiders en bestuurders zich kunnen bekwamen in het onderzoeksmatig handelen en leiding geven.

Praktijkartikelen:

  • Baay, P., Ros, A. & Wagemakers, S. (2021). Impuls aan kennisgedreven onderwijsontwikkeling in het mbo: de treinmetafoor als kijk- en ontwikkelkader. Whitepaper. ‘s-Hertogenbosch: ECBO.
  • Leenheer, P., Van Luijn, G., Ros, A. & Van Wijk, L. (Eds.) (2019). Focus op onderwijsonderzoek en onderwijspraktijk. De Nieuwe Meso. Themanummer, 4.
  • Rohaan, E. & Ros, A. (2018). Katern Onderwijs met Kennis. Gereedschap. OnderWijs met Kennis. Een webtool voor kennisbenutting in het onderwijs. JSW, 3.
  • Ros, A. (2018). Samenwerken aan onderwijsverbetering? Doe onderzoek! Tijdschrift voor Intern Begeleiders, (3), 6-11.
  • Ros, A., Timmermans, M. & Van der Steen, J. (2017). Lessen van de academische opleidingsscholen. BasisschoolManagement, (03), 16-18.
  • Van den Bergh, L & Ros, A. (2017). TIB-tool: Beter onderwijs? Zoek het uit! Acht aanraders. Themanummer uit Reeks TIB-tools (Tijdschrift voor Intern Begeleiders).
  • Sontag, L. & Ros, A. (2017). Doe meer met onderzoek! BasisschoolManagement, (03), 4-4.
  • Van den Bergh, L. & Ros, A. (2017). Groen licht voor de onderzoekscultuur. Didactief, 2017.
  • Van den Bergh, L. & Ros, A. (2017). Leren van en met collega’s. Zorg Primair, (08) 14-17.
  • Van den Bergh, L. & Ros, A. (2017). Het stimuleren van een onderzoekscultuur. BasisschoolManagement, (03) 8-11.

Anje Ros

Anje Ros is ruim tien jaar lector bij Fontys Hogeschool Kind en Educatie. Ze wil met haar onderzoek bijdragen een innovaties in het onderwijs. Ze is samen met leraren, schoolleiders en opleiders voortdurend op zoek naar manieren waarop het onderwijs verbeterd kan worden.

Contact

Foto van persoon

Dr. A.A. (Anje) Ros

Lector 'Goed leraarschap, goed leiderschap' en kartrekker 'Lerende en innoverende organisaties'