e-Exercise Lage Rugpijn

Wat houdt het project in?

Onderzoek naar de meerwaarde van het ‘blended’ aanbieden van gestratificeerde fysiotherapeutische zorg op basis van prognostische screening bij mensen met lage rugpijn.

Lage rugpijn is de meest voorkomende klacht in de fysiotherapiepraktijk en heeft een aanzienlijke sociaaleconomische impact. Maar liefst 39% van de volwassen populatie krijgt minstens één keer in zijn leven te maken met een episode van lage rugklachten. Onderzoek laat zien dat gestratificeerde fysiotherapeutische zorg op basis van prognostische screening de (kosten)effectiviteit van de behandeling ten goede komt. De grootste uitdaging ligt echter in het bereiken van duurzame gedragsverandering bij de patiënt. Onderzoek laat namelijk zien dat de effectiviteit van de fysiotherapeutische behandeling in grote mate afhankelijk is van de mate waarin patiënten bewust hun gedrag en levensstijl veranderen en geadviseerde oefeningen, beweeggedrag en zelfmanagement vaardigheden (blijven) opvolgen. Het probleem is echter dat therapietrouw vaak relatief laag is. Eerder onderzoek heeft laten zien dat therapietrouwe patiënten (t.a.v. geadviseerde oefeningen, beweeggedrag en zelfmanagement vaardigheden) een lager risico hebben op nieuwe episodes van rugpijn.

E-health, geïntegreerd binnen de reguliere ‘face-to-face’ behandeling, biedt nieuwe mogelijkheden om therapietrouw te bevorderen en de patiënt te ondersteunen bij gedragsverandering en het stimuleren van zelfregie. Dergelijke e-Health applicaties zijn nog zeer beperkt voorhanden en worden nog weinig gebruikt. Het UMC Utrecht heeft onlangs e-Exercise Lage Rugpijn ontwikkeld in samenwerking met NIVEL, HelloFysio, en de Academische Werkplaats eerstelijns Fysiotherapie. Patiënten, fysiotherapeuten, en experts waren hierin nauw betrokken. Momenteel wordt in een pilot studie de toepasbaarheid en bruikbaarheid onderzocht van deze blended interventie waarin een e-Health en fysiotherapie geïntegreerd worden aangeboden.

Het consortium wil e-Exercise Lage Rugpijn in het beoogde RAAK Pro project op basis van de pilot studie verbeteren en in een cluster gerandomiseerde trial de (kosten-)effectiviteit op de korte en lange termijn onderzoeken in vergelijking met gebruikelijke zorg (conform huidige richtlijn). Naar verwachting is de blended interventie (kosten-) effectiever in het verbeteren van pijn, fysiek functioneren, en het stimuleren van therapietrouw en zelfregie. Daarnaast zal naar verwachting de kans op nieuwe episodes van rugklachten verminderen.

Achtergrond

Lage rugpijn is de meest voorkomende klacht in de fysiotherapiepraktijk en heeft een grote sociaaleconomische impact. Onderzoek laat zien dat gestratificeerde fysiotherapeutische zorg op basis van prognostische screening de (kosten)effectiviteit van de behandeling ten goede komt.

Duurzame gedragsverandering

De grootste uitdaging ligt in het bereiken van duurzame gedragsverandering. Onderzoek toont aan dat de effectiviteit van de fysiotherapeutische behandeling grotendeels afhangt van de mate waarin patiënten bewust hun gedrag en levensstijl aanpassen, en therapietrouw zijn aan geadviseerde oefeningen en bewegen. Eerder onderzoek laat zien dat therapietrouwe patiënten een lager risico hebben op nieuwe episodes van rugpijn.

E-health helpt

E-health biedt nieuwe mogelijkheden om therapietrouw te bevorderen en de patiënt beter te ondersteunen bij gedragsverandering en het stimuleren van zelfregie. Blended fysiotherapie is een combinatie van face-to-face sessies en een online programma met instructievideo’s, voorlichtingsmodules en een module om fysieke activiteit te stimuleren.

Doel van het project

In het e-Excercise Lage rugpijn project wordt de meerwaarde van het ‘blended’ aanbieden van gestratificeerde fysiotherapeutische zorg op basis van prognostische screening onderzocht bij mensen met lage rugpijn.

Tjarco Koppenaal: “De combinatie van het blended zorgprogramma e-Exercise lage rugpijn en de mogelijkheden om hierbij de fysiotherapeutische zorg op maat aan te bieden zullen naar verwachting de eigen verantwoordelijkheid van de patiënt voor zijn eigen gezondheid en therapietrouw bevorderen. Hierdoor krijgt naar verwachting de patiënt meer regie over zijn lage rugpijn en zal het resultaat van de fysiotherapeutische behandeling toekomstbestendiger zijn en nieuwe perioden van klachten kunnen voorkomen.”

Video

afspelen

Wegens nog niet accepteren van de cookies is de YouTube video niet zichtbaar.

Probleem, aanpak en voortgang e-Exercise Lage Rugpijn

Maatschappelijk probleem

Nee hè…je voelt het weer opkomen. Pijn in je onderrug. De laatste keer dat je dit had was nog niet zo lang geleden. Je bent er voor naar de fysiotherapeut geweest en dacht dat je er nu wel vanaf zou zijn. Wat nu? Mensen met lage rugpijn vormen een hele grote groep in Nederland (jaarlijks 20% van de bevolking, 15% van de patiënten bij de fysiotherapeut). Deze klachten brengen verzuim en zorgkosten met zich mee en dat heeft grote financiële en maatschappelijke gevolgen. Onder andere stress en een onvoldoende actieve leefstijl kunnen ervoor zorgen dat rugklachten voortdurend terugkomen. Gedragsverandering en de therapie consequent naleven vormen hierbij een belangrijke aanpak.

Zelf aan de slag
Tjarco Koppenaal, docent-onderzoeker bij Fontys Paramedisch en promovendus* op het onderzoek e-Exercise Lage Rugpijn, is dit zowel uit persoonlijke interesse als vanuit een bredere missie gestart. ‘Ik hecht er als fysiotherapeut groot belang aan mensen te stimuleren zelf aan de slag te gaan met pijnklachten. Het hebben van lage rugpijn betekent niet dat er echt iets mis met je lichaam is. Het gaat om het bereiken van gedragsverandering. Je kunt mensen bewust laten nadenken over: Hoe ga ik om met mijn rugpijn en ben ik voldoende fysiek actief? De fysiotherapeut neemt hierbij de rol in van coach. Mensen handvatten geven en zelf aan de slag laten gaan met het verhelpen van hun rugpijn voorkomt dat klachten minder vaak terugkomen.

Aanpak

e-Health als motivator

Koppenaal ziet in e-Health een sleutelrol voor gedragsverandering vanuit de eigen motivatie. Met de mogelijkheden van persuasive design wordt de gebruiker op een positieve manier aangespoord zijn gewoonten aan te passen. e-Health zorgt er bovendien voor dat we de zorg aan de patiënt kunnen personaliseren en op maat kunnen evalueren en bijstellen. De integratie van e-Health (in dit geval een app) binnen de face-to-face zorg, ofwel het directe contact tussen patiënt en behandelaar wordt ook wel blended care genoemd.

One size fits all
Corelien Kloek, onderzoeker bij het lectoraat* Innovatie van beweegzorg aan de Hogeschool Utrecht en betrokken als copromotor** bij het e-Exercise Lage Rugpijn project, heeft zelf onderzoek gedaan naar blended fysiotherapie bij mensen met artrose. Vanuit het blended perspectief is hiervoor een website opgezet die het verlengstuk van de fysiotherapeut vormt. De website communiceert op 3 manieren met de artrosepatiënt: via informatie over artrose, de uitleg van lichamelijke oefeningen die de pijnklachten kunnen verminderen en als derde het stimuleren om daadwerkelijk te gaan bewegen.

Het resultaat van e-Exercise artrose was dat met minder behandelingen hetzelfde resultaat werd behaald als bij ‘gewone’ fysiotherapie. Wat in de evaluatie ook naar voren kwam was dat fysiotherapeuten en experts aangaven dat dit mogelijk ook bij andere doelgroepen kan werken.

Als nieuwe onderzoeksdoelgroep zijn mensen met lage rugpijn gekozen, waarbij inmiddels voor een app is gekozen als e-Health medium. De mogelijkheid tot gebruik op de mobiel vergroot de beschikbaarheid van e-health. Er is in de app een categorisatie naar het risicoprofiel van de patiënt toegepast: laag, matig en hoog risico op chronische rugpijn. De behandeling van de fysiotherapeut en inhoud van de app is op elk risicoprofiel aangepast.

Onderlinge relaties

De website van e-Exercise geeft een overzicht van de verschillende e-exercise programma’s per doelgroep. Per doelgroep is er specifiek programma’s ontwikkeld. De geadviseerde bewegingen zijn per doelgroep anders. Een artrosepatiënt vraagt ander soort bewegingen ter vermindering van de klachten dan bijvoorbeeld mensen met hemofilie. Echter zorgt e-Exercise ervoor dat herhaalde behandelingen door de fysiotherapeut minder noodzakelijk worden en klachten minder vaak terugkomen.

Een ander voorbeeld van een praktijkgericht onderzoek bij Fontys Paramedisch dat gebruikmaakt van e-Exercise is Parasol. Mensen met Somatische Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK), waarvan klachten zoals duizeligheid en vermoeidheid lastig te diagnosticeren zijn door de huisarts, blijkt e-Exercise een nuttig handvat om de eigen regie weer in handen te krijgen.

De voorbeelden geven een sterke basis voor het onderzoek van e-Exercise Lage Rugpijn.

Voortgang

Waar staat het onderzoek nu?

Dit is een spannend moment want de app is bijna af. Koppenaal: ‘Het is belangrijk dat gebruikersvriendelijkheid en de mogelijkheid tot personalisatie van de zorg goed worden doorgevoerd in de ontwikkeling van de app.’ Fontys Paramedisch is benieuwd hoe deze app eruit gaat zien.

Met het blended programma e-Exercise Lage Rugpijn wordt er dus gekeken naar de (kosten) effectiviteit van het blended aanbieden van zorg bij patiënten met lage rugpijn. Dit onderzoek gaat plaatsvinden bij 50 praktijken waarbij de helft in aanraking komt met de app. De andere helft van de fysiotherapeuten geeft de gebruikelijke zorg aan de patiënten. Op deze manier wordt de effectiviteit van ‘non’ blended zorg met blended zorg vergeleken.

Het onderzoekteam heeft hiervoor 246 patiënten nodig, zal vanaf eind mei van start gaan en zal zo’n 10 maanden duren.

Daarna worden de patiënten nog 2 jaar gevolgd. Het beoogde resultaat is dat er op korte termijn een aantoonbaar verschil is tussen de twee groepen in fysiek functioneren en pijn intensiteit.

Op de lange termijn wil het onderzoekteam weten of het blended aanbieden van zorg kostenefficiënt is ten opzichte van reguliere zorg. Het team hoopt dat met het gebruik van de app patiënten bij terugkerende klachten beter in staat zijn zelf hun lage rugpijn te verhelpen. Dit zou moeten leiden tot minder zorggebruik en indirecte kosten zoals werkverzuim.

Academische werkplaats

Het onderzoek e-Exercise Lage Rugpijn e-Exercise Lage Rugpijn wordt uitgevoerd binnen de Academische Werkplaats eerstelijns Fysiotherapie  samenwerking.

De doelstelling is de realisatie van innovatieve en hoogwaardige eerstelijns fysiotherapeutische zorg op een aantal specifieke klinische deelgebieden. Kwalitatief hoogstaande fysiotherapeutische zorg wordt volgens deze strategie gerealiseerd door integratie van zorginnovatie, wetenschappelijk onderzoek en onderwijs binnen de Julius Gezondheidscentra. Speerpunten voor zorginnovatie en onderzoek:

1)    zorg op het juiste moment, voor en door de juiste persoon;

2)    met technologie en e-health meer en langer profijt;

3)    beweeg- en oefengedrag

_{*  Een promovendus is iemand die door een geaccrediteerde instelling (een universiteit of ander soort onderwijsinstelling) formeel erkend is als iemand die uitzicht heeft op een promotie tot de academische graad van doctor.}

_{** Een lectoraat is een leerstoel aan een onderwijsinstelling waar lectoren het kennisdomein ontwikkelen, zodat die kennis terug kan vloeien naar het werkveld van de docent.}

Kennisteam

Documenten

Partners

Het onderzoek wordt uitgevoerd binnen de Academische Werkplaats eerstelijns Fysiotherapie. Dit is een structurele samenwerking in onderzoek, zorginnovatie en onderwijs tussen:

• Fontys Paramedisch
• Hogeschool Utrecht
• UMC Utrecht
• Leidsche Rijn Julius Gezondheidscentra

Daarnaast participeren in het e-Exercise Lage Rugpijn consortium onder andere:

• Stichting Gezondheidscentra Eindhoven
• VUmc Amsterdam
• Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF)
• HWO-Afspraken app

Het e-Exercise Lage Rugpijn onderzoek wordt uitgevoerd met de subsidie SIA-RAAK Publiek (NWO).

Contact