Eenzaamheid en het nastreven van realistische relatiestandaarden
Een onderzoek naar hoe relatiestandaarden die mensen nastreven samenhangen met eenzaamheid en naar hoe technologie kan bijdragen aan het bijstellen van relatiestandaarden en daarmee het verminderen van eenzaamheid.
Doel van het project
Een groot deel van de volwassen bevolking (47%) voelt zich eenzaam (GGD-en, CBS & RIVM, 2021). Eenzaamheid vermindert kwaliteit van leven en is slecht voor de gezondheid (Heinrich & Gullone, 2006; Luanaigh & Lawlor, 2008). Volgens de cognitieve discrepantietheorie betreft eenzaamheid een verschil tussen gerealiseerde (kwaliteit van) relaties en behoeften aan relaties (Peplau & Perlman, 1982). Met andere woorden, eenzaamheid is een subjectief begrip en een ieder ‘de lat’ betreffende wat hij nodig heeft op een andere hoogte. Hoe hoger de lat ligt, hoe groter de kans dat deze niet wordt bereikt en iemand zich dus eenzaam voelt.
Over de zogenaamde ‘relatiestandaarden’ van mensen is weinig bekend. Inzicht in relatiestandaarden (bijvoorbeeld hoeveelheid contact, omvang van het netwerk, kwaliteit van de relaties, rol in iemands leven) is essentieel om maatwerk te leveren in de aanpak van eenzaamheid. Enkel wanneer men weet wat ontbreekt, kan dat gat gericht worden gedicht. Reflectie op relatiestandaarden kan ertoe leiden dat meer inzicht ontstaat in het eigen netwerk en de eigen behoeften. Dat heeft als mogelijk gevolg dat mensen meer waarderen wat ze wél hebben of dat ze meer gericht aan de slag kunnen met hun netwerk en zich zo minder (snel) eenzaam voelen. Tevens kan inzicht in de eigen relatiestandaarden helpen om, indien nodig, een meer gerichte hulpvraag te kunnen stellen.
De centrale onderzoeksvraag van dit project luidt: In hoeverre draagt inzicht in relatiestandaarden bij aan een vermindering van eenzaamheid en in hoeverre is dit effect beïnvloedbaar door interventie middels reflectieve vragen over relatiestandaarden?
Looptijd
2021 - 2023
Projectresultaten
Blijf op de hoogte van de ontwikkelen via onderstaande nieuwsupdates:
- Nieuwsupdate eenzaamheid en relatiestandaarden - februari 2022
- Nieuwsupdate eenzaamheid en relatiestandaarden - juli 2022
Dit onderzoek is medegefinancierd door Regieorgaan SIA onderdeel van de Nederlandse
Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO)”.
Publicaties
Schoenmakers, E.C., Bouwman, T. & Van Tilburg, T.G. (2021). Handreiking: Aan de slag met eenzaamheidsinterventies. https://fontys.nl/Over-Fontys/Nieuws-tonen-op/Handreiking-eenzaamheidsinterventies-1.htm
Schoenmakers, E.C. (2019). Hoe wensen (oudere) mensen om te gaan met eenzaamheid? TVZ – Verpleegkunde in praktijk en wetenschap, 129, 19-21.
Schoenmakers, E.C. & Tindemans, I. (2019). Beleven van – en omgaan met eenzaamheid: Het perspectief van oudere mensen (Experiencing and coping with loneliness: Older adults’ perspectives). Geron, 21(2), https://gerontijdschrift.nl/artikelen/beleven-van-en-omgaan-met-eenzaamheid-het-perspectief-van-oudere-mensen/
Schoenmakers, E.C., Van Tilburg , T.G. & Fokkema, T. (2015). Problem-focused and emotion-focused coping options and loneliness: How are they related? European Journal of Ageing, 12, 153-161.
Schoenmakers, E.C. (2015). Omgaan met eenzaamheid: Een gebrek aan bewezen interventies. Tijdschrift voor Evidence Based Practice, 1, 7-8.
Schoenmakers, E.C., Van Tilburg , T.G. & Fokkema, T. (2012). Coping with loneliness: What do older adults suggest? Ageing & Mental Health 16(3), 353-360.
