Sprint naar content
Lectoraat van Gezonde en inclusieve samenleving / Enabling technologies

Mens en technologie

Door middel van praktijkgericht onderzoek beoogt het lectoraat Mens en Technologie mensen bewust te maken van de invloed die technologie heeft op het eigen en andermans gedrag. Het lectoraat draagt hiermee bij aan optimaal ontwerp, ontwikkeling en inzet van technologische innovaties.

Over het lectoraat

Digitale technologie valt niet meer weg te denken uit de huidige samenleving. Het is verweven met bijna alle facetten van het dagelijks leven. Niet alleen privé, waar technologie gebruikt wordt om sociale contacten te onderhouden, taken in huis te doen en voor je gezondheid te zorgen, maar zeker ook op het werk. In allerlei sectoren zien de onderzoekers de digitalisering optreden: blended learning in het onderwijs, kunstmatige intelligentie ter ondersteuning van artsen, zorgrobots in de gezondheidszorg, blockchain toepassingen in de financiële sector, coöperatieve robots in de maakindustrie, het gebruik van HR analytics in de HR, virtual reality in de kunst; dit zijn slechts enkele voorbeelden van de enorme digitale transitie die gaande is.

Sinds 2012 voert het lectoraat Mens en Technologie onderzoek uit op het snijvlak van psychologie en technologie. Daarmee levert het lectoraat een relevante bijdrage aan het onderwijs, de beroepspraktijk van HRM en Psychologie en aanverwante disciplines en de wetenschap.

Onderzoeksthema's

Om die bijdrage aan het onderwijs, de beroepspraktijk en de wetenschap te kunnen leveren, richt het lectoraat Mens en Technologie zich op de volgende drie onderzoeksthema’s:  

1.    Mensgericht innoveren
Het centraal stellen van de belangen, wensen en mogelijkheden van de gebruikers (en andere stakeholders) in het ontwerp- en ontwikkelproces door middel van design thinking zorgt ervoor dat innovaties beter passen bij de gebruikscontext en bij de capaciteiten en beperkingen van de gebruikers. Bovendien wordt op deze manier ook draagvlak voor het daadwerkelijk inzetten van de innovatie gecreëerd.

2.    Gedragsverandering
Door onder andere de maatschappelijke nadruk op zelfregie, autonomie en participatie wordt technologie steeds vaker ingezet om gezond gedrag te beïnvloeden, eigen te maken en te behouden. Psychologische kennis en inzichten over gedrag en motivatie worden gecombineerd met de mogelijkheden van technologie om effectieve gedragsinterventies te ontwikkelen en implementeren.

3.    Impact van technologie
Om op een ethische, verantwoorde en effectieve wijze de kansen te benutten die technologie biedt, moeten ontwerpers, ontwikkelaars en beleidsmakers (in opleiding) zich veel bewuster bezig houden met het maximaliseren van de positieve impact en het minimaliseren van de eventuele negatieve gevolgen van technologie.

Impact

Het praktijkgericht onderzoek en de ontwikkelde interventies van het lectoraat Mens en Technologie richten zich op mensen die beroepshalve betrokken zijn bij het ontwerpen, ontwikkelen en inzetten van technologische toepassingen, bijvoorbeeld: 

  • Professionals die voor het uitoefenen van hun beroep gebruik maken van technologie
  • Professionals die zelf (technologische) interventies ontwikkelen en / of inzetten
  • Beleidsmakers in organisaties

De kennis en producten die het lectoraat middels onderzoek en innovatie ontwikkelt komen ten goede aan deze professionals. Het lectoraat richt zich specifiek op professionals in de sectoren Gezondheid & Welzijn en IT & techniek.

In beide sectoren zijn grote veranderingen gaande, waarbij technologie een belangrijke rol speelt. In beide sectoren zullen bewustwording en handelingsvermogen rondom het ontwerpen, ontwikkelen en inzetten van technologie dan ook van grote betekenis zijn. Daarnaast heeft het lectoraat de afgelopen jaren in deze sectoren al een groot aantal onderzoeksprojecten gedaan, hebben we nauwe en duurzame samenwerkingen met partners binnen en buiten Fontys opgestart en hebben we een goed track record opgebouwd.


Onderzoeksprojecten

  • Into loneliness

    Project Into Loneliness heeft als doel een leeromgeving creëren waar professionals (in opleiding) en vrijwilligers kunnen leren over eenzaamheid.


    Status
    Lopend
  • StimulanZ

    Samenwerking tussen onderwijsinstellingen in Nederland en Vlaanderen voor ontwikkelen van simulatie onderwijs als onderdeel van hybride leeromgevingen.


    Status
    Lopend
  • VR bij dementie

    Binnen dit project wordt bij Dementie Ondersteuning- en Trainingslocatie (DOT) De Wever onderzocht hoe Virtual Reality bij mensen met dementie ingezet kan worden om hun gemoedstoestand te verbeteren. Eerder werd door student Imke van de Ven al onderzoek gedaan naar de wensen en behoeften van zorgmedewerkers en mantelzorgers omtrent de inbedding van VR bij cliënten met dementie. Hieruit bleek dat dat er een positieve attitude ten opzichte van de inzet van de VR-bril was, maar dat veiligheid (voor de cliënt) en kennis van de techniek (voor de begeleider) belangrijke voorwaardes zijn.


    Status
    Lopend
  • Zorgrobot Maatje

    Robot Maatje is de robot die we inzetten ter ondersteuning van de dagstructuur of bij andere individuele hulpvragen. Maatje is zich aan het bewijzen in het veranderende zorglandschap en wij geloven dat deze robot een prettige ondersteuning kan zijn bij een groot deel van onze cliënten.


    Status
    Lopend
  • GROZzerdam Vitaal in Brainport

    Het zorgstelsel in Nederland staat onder druk. De zorg wordt te duur en we hebben niet genoeg personeel. Ondanks onze uitstekende gezondheidszorg gaan mensen zich niet gezonder voelen en nemen de gezondheidsverschillen verder toe. Dit vraagt om een andere kijk op gezondheid, gezondheidszorg en welzijn. Er zijn ingrijpende en duurzame veranderingen nodig binnen het zorgstelsel, de samenleving en de financiering van zorg. De Brainport-regio gaat deze uitdaging aan onder de naam ‘Vitaal in Brainport’.


    Status
    Lopend

Lector

Foto van persoon

Dr. J.A. (Janienke) Sturm

Lector Mens en Technologie

Janienke Sturm is lector Mens en Technologie bij Fontys HRM en Psychologie en leading lector van het Fontys Centre of Expertise Health. In haar werk is meer aandacht creëren voor de mens in onze digitale en technologische samenleving haar drijfveer.


Kenniskring

Foto van persoon

M.W. (Marijke) Bergman

Docentonderzoeker
Foto van persoon

S.J.L. (Sebas) Nouwen

Docentonderzoeker
Foto van persoon

A.A. (Tina) ten Bruggencate

Docentonderzoeker
Foto van persoon

R. (Ruben) van Ess

Onderwijsassistent

Foto van persoon

M.D. (Muriel) van Doorn

Docentonderzoeker
Foto van persoon

M.J.H. (Martijn) Balsters

Docentonderzoeker
Foto van persoon

Dr. E.C. (Eric) Schoenmakers

Docent-onderzoeker
Foto van persoon

E. (Ellen) Janssen

Docentonderzoeker
Foto van persoon

M.G. (Mariëlle) Rosendaal

Docentonderzoeker & Consultant design thinking

Koppeling onderwijs

Het lectoraat draagt eraan bij dat studenten beter voorbereid zijn op een toekomst van werk waarin technologie een belangrijke rol speelt en geven ze handvatten om weloverwogen keuzes te maken bij het ontwerpen, ontwikkelen en inzetten van technologie. Op verschillende manieren worden studenten vanuit verschillende disciplines betrokken bij de (onderzoeks)projecten van het lectoraat. Ook biedt het lectoraat scholingsmogelijkheden voor student en werkveld. Hieronder een aantal voorbeelden.

Praktijkgericht onderzoek vindt doorgaans plaats door middel van interviews of focusgroepen (kwalitatief) of vragenlijsten (kwantitatief). Bij deze methoden worden deelnemers aan het onderzoek weggehaald uit hun context en wordt hen gevraagd te reflecteren op hun gedrag of hun attitude (of dat van anderen). Echter, in veel gevallen is deze context juist bepalend voor het gedrag van mensen. En achteraf reflecteren op een bepaalde situatie blijkt vaak onbetrouwbare of gekleurde informatie op te leveren. Het daarom van belang onderzoek te doen op de plaats waar de actie plaatsvindt.

In het keuzevak 'Innovatief Onderzoeken' maken studenten kennis met alternatieve onderzoeksmethoden, die niet alleen praktijkgericht zijn, maar ook daadwerkelijk in de beroepspraktijk van de Toegepast Psycholoog gebruikt kunnen worden.

Voorbeelden van dergelijk onderzoek zijn (participerend) actie-onderzoek, narratieve methoden, context-mapping studies en big data. Bij al deze methoden staat het inleven in de belevingswereld van de respondent centraal. Tijdens de lessen wordt aandacht besteed aan zowel de dataverzameling als de analyse van de data die dit soort methoden opleveren. Ook de ethische aspecten van onderzoek komen in dit vak aan de orde.

Vanuit het lectoraat is Tina ten Bruggencate bij deze kennismodule betrokken.

Als Toegepast Psycholoog ontwikkelen je gedragsinterventies, al dan niet met behulp van technologie zoals apps, games, et cetera. Dat is niet gemakkelijk, want hoe zorg je ervoor dat de inhoud van deze interventies aansluit bij wat de doelgroep nodig heeft? Hoe kies je de juiste vorm voor je interventie? En wanneer weet je of het werkt?

Om studenten hierin te ondersteunen en op te leiden, ontwikkelden en verzorgen we vanuit lectoraat Mens en Technologie het keuzevak Design Thinking, waarin studenten gedragsinterventies leren ontwerpen en evalueren aan de hand van Design Thinking. Design Thinking is een manier van denken en doen die leidt tot nieuwe, relevante oplossingen. De belangrijkste aspecten van de Design Thinking aanpak zijn:

  • Mensgericht ontwerpen: houd je doelgroep en stakeholders altijd in het achterhoofd
  • Multidisciplinair samenwerken: maak gebruik én leer van de kennis en expertise van collega’s uit je eigen en andere werkvelden
  • Experimenteren: evalueer je ideeën en concepten aan de hand van verschillende prototypes
  • Itereren: blijf je ideeën en concepten aanscherpen, vernieuwen en evalueren tot je zeker weet dat je een werkend, passend product hebt ontworpen.

Wegens nog niet accepteren van de cookies is de YouTube video niet zichtbaar.

In de verschillende onderzoeksprojecten die vanuit het lectoraat in samenwerking met de praktijk worden uitgevoerd worden studenten actief betrokken. Door als opdrachtgever onderzoeksvraagstukken aan te bieden voor studenten die een afstudeeronderzoek uitvoeren als onderdeel van de opleiding die zij volgen. Het onderzoek dat de student uitvoerd draagt bij als deelonderzoek van een groter maatschappelijk vraagstuk dat wordt onderzocht door het lectoraat. Behalve dit krijgt de student frequente en intensieve begeleiding op het gebied van onderzoek en het betreffende thema.

Zit jij op het HBO of universiteit en ben je op zoek naar een interessant praktijkgericht vraagstuk rondom het thema mens en technologie? Klik dan hier voor meer informatie en het overzicht aan vraagstukken! Of neem contact op met Mariëlle Rosendaal (lectoraatmensentechnologie@fontys.nl).

Fontys Hogeschool HRM en Psychologie biedt een doorstroomprogramma aan voor studenten Toegepaste psychologie die verder willen studeren bij de Master Industrial Design van de Technische Universiteit in Eindhoven.

Het doorstroomprogramma bestaat in totaal uit 30 ECTS, te volgen in jaar 3 en 4 of ná de studie als alumnus, en bestaat uit de volgende onderdelen:

Het onderwijs wordt gedeeltelijk bij Fontys en gedeeltelijk bij de TU/e gevolgd. De keuzevakken zijn erop gericht om de dingen bij te leren die je nodig hebt om de Masteropleiding Industrial Design te kunnen doen. Wiskunde B (Calculus) is een verplicht vak voor alle studenten aan de TU/e.

Het onderwijs in het doorstroomprogramma en in de Master Industrial Design vindt plaats in het Engels.

Aan het eind van het doorstroomprogramma vindt een toelatingsexamen plaats voor de Master Industrial Design.

Meer informatie? Neem contact op met Janienke Sturm (j.sturm@fontys.nl)

Luister hieronder de ervaringen van twee studenten die het traject hebben doorlopen! In deze podcast gaan Marieke van Otterdijk en Maud Oomen, met elkaar in gesprek over de doorstroomregeling om tijdens een minor een pre-master Industrial Design te doen.

Kennisdeling

2024

Schoenmakers, E. C., Lasgaard, M., McHugh Power, J. (2024). Guidelines for evaluating and reportingsocial isolation and loneliness interventions. Journal of Health Psychology (online first).

2021

Onderzoeksjaaroverzicht 2021-2022


2020

Onderzoeksjaaroverzicht 2020-2021
Bomas, A., Deeben, J. & Rosendaal, M.G. (2020). Research Data Management. Een handreiking voor het omgaan met RDM bij Fontys. Uitgegeven in eigen beheer.
Starreveld, M., Sturm, J.A., & Rosendaal, M.G. (2020). The next level. Robots in het onderwijs. JSW, 2, 12-15.
Ten Bruggencate, T. (2020). The Need to be Needed. An exploration of older people's social needs, social technology and interventions. (Proefschrift).


2019

Onderzoeksjaaroverzicht 2019-2020

2018

Onderzoeksjaaroverzicht 2018-2019

Sociale behoefte van ouderen en (technologische) interventies (2018)

Wegens nog niet accepteren van de cookies is de YouTube video niet zichtbaar.

Zorg voor morgen (2016)

Wegens nog niet accepteren van de cookies is de YouTube video niet zichtbaar.

Wat is Design Thinking?

Wegens nog niet accepteren van de cookies is de YouTube video niet zichtbaar.

Voor iedereen een app

Binnenkort meer!

The right (wo)man for the job

Binnenkort meer!

Vitual Reality voor beleving

Binnenkort meer!

Keuzehulp apps voor LVB-jongeren

Binnenkort meer!

AVG & Onderzoek

Binnenkort meer!

Technofilosofie Toolkit

Binnenkort meer!

Design Thinking

Deze methode helpt je om met een frisse benadering complexe vraagstukken aan te pakken waarbij de nadruk ligt op empathie en creativiteit. Naar de Quickstart

Omarming van technologie

Binnenkort meer!

Persuasive technology

Binnenkort meer!


Nieuws

{{ feed.values.title }}

{{ feed.properties.publicationDate }}

{{ feed.properties.description }}

Lees verder

Interviews alumni

Het lectoraat biedt al 10 jaar lang afstudeeropdrachten aan voor HBO studenten. Wij zijn benieuwd waar deze alumni op dit moment werkzaam zijn, wat zij hebben geleerd van het lectoraat Mens en Technologie en wat zij daarvan hebben meegenomen in hun huidige baan. Jij ook? Hieronder kun je alvast het eerste interview vinden.


Contact

Foto van persoon

Dr. J.A. (Janienke) Sturm

Lector Mens en Technologie