Marieke van Otterdijk

Cohort: Afgestudeerd in 2017

Functie: PHD

Organisatie: Universiteit Oslo

Afstudeerproject: De acceptatie van technologie in de operatiekamer in een ziekenhuis

Huidige werk
Marieke is als PHD student verbonden aan de universiteit van Oslo in Noorwegen. Ze is aan het promoveren op een onderzoek naar Human Robot Interaction. Op het grensvlak van technologie en psychologie dus. “Ik houd me in grote lijnen bezig met hoe mensen op een robot reageren”, legt Marieke uit. En het wordt nog interessanter, want Marieke is tevens verbonden aan een specifiek instituut, namelijk RITMO.

RITMO is een center of excellence wat zich bezig houdt met ritme en de invloed van ritme op de cognitie en perceptie van mensen. “Binnen RITMO zijn eigenlijk drie disciplines betrokken, informatica, psychologie en musicologie”, vertelt Marieke. Dit zorgt ervoor dat Marieke samenwerkt met heel verschillende mensen, met verschillende achtergronden. En niet alleen op inhoudelijk gebied, maar ook qua nationaliteit. “Ik heb collega’s uit Pakistan, Iran, Japan, Amerika en één uit Nederland”, geeft Marieke lachend aan. Ze heeft leuk contact met haar collega’s en omdat deze met zulke verschillende onderwerpen en onderzoeken bezig zijn is het nooit saai bij de koffie automaat. Ook Oslo vindt Marieke een fijne stad om te wonen en werken; niet te groot, rustig en overzichtelijk. De Noren zijn prettige en vriendelijke mensen, volgens Marieke. “Wel een beetje afstandelijk.” Marieke vertelt een grappige anekdote hierover: “Tijdens coronacrisis toen uiteindelijk de 1,5 meter afstand werd opgeheven, zeiden de Noren tegen elkaar, fijn dan kunnen we weer terug naar onze 5 meter afstand.”

Marieke zit met haar onderzoek op het snijvlak van psychologie en technologie. “Met net een kleine nadruk op de psychologie”, zegt Marieke. Een van de belangrijkste dingen die ze doet voor haar PHD is kijken hoe mensen op verschillende expressies (dus bijvoorbeeld blij en verdrietig) bij verschillende robots (een dinorobot, een meer menselijke robot en een servicerobot) reageren. Ze kijkt dan vooral naar intuïtief gedrag van mensen. Alhoewel dat een lastig begrip is volgens Marieke. “Intuïtie is iets waar iedereen een eigen betekenis van heeft en wat moeilijk te duiden is.” Maar Marieke gaat graag de uitdaging aan om dit toch zo wetenschappelijk mogelijk te meten. Ze heeft bij 50 respondenten data verzameld, zowel met vragenlijsten en interviews, om te meten hoe zij intuïtief begrip hebben voor de robots. Wat het onderzoek nog interessanter maakt is dat ze ook gekeken heeft naar verandering van pupilgrootte en kijkrichting van deze mensen als ze in contact komen met de robots en hun verschillende expressies. Inmiddels heeft ze al deze data verzameld en is ze bezig met het analyseren.

Het leukste aan haar baan vindt Marieke het onderzoek doen, maar ook het lesgeven. “Ik ben supervisor van drie studenten”, zegt Marieke. Marieke vindt het vooral leuk dat ze vanuit een natuurlijke nieuwsgierigheid uitzoekt hoe dingen werken. “Wat natuurlijk ook niet vervelend is, is dat ik voor conferenties mag reizen en veel boeiende mensen leer kennen.”

Minder leuk vindt ze dat het soms eenzaam kan zijn. Ze zit tenslotte in een vreemd land, ver weg van haar familie. Ook vindt ze het lastig om na bijvoorbeeld een inspirerende conferentie waar ze iets van haar werk heeft laten zien, weer terug moet naar de waan van de dag. “Dan moet ik mezelf echt even oppeppen”, zegt ze.

Industrial Design en onderzoeker
Na haar studie TP is Marieke een premaster en een master Industrial Design gaan doen op de technische Universiteit van Eindhoven. Ook hier trok de combinatie van psychologie en technologie haar. Dat er ook veel design bij kwam kijken maakte de studie nog leuker.

Toen ze net twee weken was afgestudeerd, maakte een van haar docenten op de TUE haar attent op een baan als onderzoeker. Dit zou in samenwerking zijn met de universiteit van Oslo. Voor deze baan zou ze binnen Vitalis, een ouderenzorg organisatie in Eindhoven, gaan onderzoeken hoe ouderen op een robot reageren als deze naar hen toekomt.

De robot in dit geval heette Pepper, en heeft een mensachtig voorkomen en een tablet op zijn buik waarmee hij kan communiceren. Marieke vertelt dat de ouderen heel wisselend reageerden op Pepper. “De ene groep was heel positief en open, de
andere sceptisch en de laatste groep reageerde vooral bang.”

Via deze baan als onderzoeker kwam Marieke terecht in Oslo waar ze nu dus sinds twee jaar als PHD student werkt.

Ervaringen Toegepaste Psychologie
Marieke heeft haar vier jaar bij de opleiding Toegepaste Psychologie (TP) als positief ervaren. “Veel van de skills die ik nu toepas, heb ik geleerd bij de opleiding”, zegt ze daarover. Ze heeft het dan vooral over bijvoorbeeld gespreksvaardigheden. “Deze kan ik nu goed toepassen bij de interviews die ik afneem of bij supervisie.” Ook heeft ze veel gehad aan statistiekvakken. Deze statistische kennis heeft een goede basis gelegd voor wat ze nu doet.

Bij TP wordt natuurlijk ook veel samengewerkt in bijvoorbeeld projectgroepen. Marieke geeft aan dat dit haar in haar huidige werk veel heeft opgeleverd. Ze werkt natuurlijk met veel mensen met verschillende achtergronden samen.

Lectoraat Mens en Technologie
Marieke heeft goede herinneringen aan haar afstudeeronderzoek bij het lectoraat. Ze is een van de eerste studenten van TP die als methode co-creatie heeft gebruikt om haar data te verzamelen. Bij co-creatie ga je samen met de eindgebruiker nadenken over mogelijke oplossingen of interventies. In dit geval ging ze met ouderen nadenken over wat zou kunnen bijdragen aan hun sociale leven en sociale behoeften.

“Mijn filosofie is dat ik mensen eigenaar wil laten zijn van de oplossing of de interventie. Op deze manier zet ik mensen in hun kracht.”

Een rode draad door de (studie) loopbaan van Marieke is dat ze graag nieuwe dingen uitprobeert, in dit geval co-creatie. Maar wat voor haar vooral belangrijk is dat ze mensen wil laten meedenken aan oplossingen. Ze zegt hierover: “Mijn filosofie is dat ik mensen eigenaar wil laten zijn van de oplossing of de interventie. Op deze manier zet ik mensen in hun kracht.”

Tips TP studenten
Bij de vraag naar haar tips voor TP studenten zegt ze: “Volg waar je interesses naar uitgaan, volg je nieuwgierigheid.” Volgens Marieke kan dit soms betekenen dat je een sprong in het diepe moet maken, dat het soms oncomfortabel kan zijn. Dit is niet erg volgens Marieke. “Je leert jezelf kennen en dat is altijd goed.” Bij Marieke is deze sprong in het diepe duidelijk. Ze is van haar geboortedorp Deurne naar Oslo gegaan en dat is een beslissing waar ze nog geen dag spijt van heeft gehad.

Auteur: Tina ten Bruggencate