Versterking impact praktijkgericht onderzoek

Processen faciliteren

Maar hoe maken we dat zichtbaar? En wat kunnen we doen om de doorwerking in zowel de praktijk als het onderwijs te versterken? Welke impactstrategieën hanteren de onderzoekers en zijn die discipline specifiek? Welke factoren beïnvloeden de impact van het praktijkgerichte onderzoek? Dit zijn enkele vragen waarmee het lectoraat zich bezig houdt. De antwoorden op deze vragen zoeken we samen met onderzoekers en lectoren die onderzoek doen in verschillende domeinen, zoals het onderwijs, de technologie en de zorg.

Actieonderzoek en ontwerpgericht onderzoek kennen momenteel een sterke populariteit en zijn krachtige methodieken waarin onderzoekers en kennisgebruikers samenwerken aan zowel kennis– als praktijkontwikkeling. Het faciliteren van dergelijke processen vraagt specifieke vaardigheden van de onderzoeker(s) in relatie tot gestelde doelen met het onderzoek en de specifieke context. De relatie tussen onderzoeksmethodiek en impact is één van de vragen van het lectoraat.

Samenwerken

Het lectoraat richt zich dus op een meta-vraag ten aanzien van het praktijkgerichte onderzoek. Daarin werken we samen met onderzoekers die nieuwsgierig zijn naar de impact van hun onderzoeken met beleidsmakers en externe partners die de impact van het onderzoek graag willen bevorderen. Het lectoraat is ondergebracht bij Fontys Mens en Gezondheid vanwege de nauwe samenwerking die de professionele werkplaatsen van FHMG hebben met de praktijk. Hoe bevorderen we de samenwerking en de doorwerking is daarbij een belangrijk vraagstuk. Daarmee vormt FHMG een goede bedding voor het lectoraat Versterking Impact Praktijkgericht Onderzoek.

Het lectoraat werkt samen met verschillende kenniscentra en centres of expertise van Fontys. De belangrijkste zijn: Sustainability & Circularity, EnablingTechnologies en Leven Lang Ontwikkelen.

Lector

Margo Brouns, sinds september 2021 lector, heeft in het verleden veel onderzoek gedaan naar de relatie tussen wetenschap en politiek, en was verbonden aan verschillende universiteiten. Daarnaast is ze een aantal jaar actief betrokken geweest bij zorginnovatie, onder meer als lector aan de NHL en als voorzitter College Beroepen en Opleidingen Gezondheidszorg. Van daaruit was het een kleine stap naar hoofd Sociaal Planbureau en vervolgens de positie van directeur bij de dienst Onderwijs en Onderzoek, eerst interim aan de Haagse Hogeschool en daarna bij Fontys Hogeschool. Haar vragen en inzichten worden in hoge mate beïnvloed door de jarenlange ervaringen als beoordelaar van onderzoekaanvragen.

Nevenfuncties:

• Lid Beoordelingscommissie Nationale Wetenschapsagenda
• Lid Raad van Toezicht leerstoel "Succesvolle technologische innovaties in de zorg”, onderdeel van Tranzo wetenschappelijk centrum voor zorg en welzijn.
• Lid Strategiegroep Onderzoekend Fontys
• Lid evaluatiecommissie regieorgaan SIA, ingesteld door raad van bestuur NWO

Kennisteam

Partners

Vanuit het lectoraat werken we samen met verschillende organisaties en netwerken.

• Regieorgaan SIA
• Landelijke site https://doorwerking-hbo-onderzoek.nl/ van de Hogeschool van Amsterdam
• Landelijk netwerk DROP

Onderzoekslijnen

Perspectieven op impact

Vrijwel alle organisatie op het gebied van kennisontwikkeling hebben een visie op impact. Hieronder vind je een overzicht. Het kan inspirerend en nuttig zijn om te zien hoe overheid en subsidiegevers impact van praktijkgericht onderzoek invullen.

Subsidiegevers

• ZonMw

ZonMw heeft “impact versterken” als beleidsspeerpunt. Met de zogenaamde "route naar kennisbenutting” beoogt ZonMw in de volle breedte van de kennisketen de impact te versterken. Er zijn 4 factoren die de kans op kennisbenutting vergroten: samenwerking met relevante stakeholders, cofinanciering met partners, bruikbare kennis

producten, gerichte verspreiding en implementatie. Zie het onderstaande model. Meer informatie? Kijk hier: Impact versterken - ZonMw

• Regieorgaan SIA

Het bestuur van het Regieorgaan SIA heeft haar Adviesraad gevraagd om eens goed naar de criteria te kijken, in het bijzonder de relatie tussen ‘vraagarticulatie', 'netwerkvorming’ en 'doorwerking'. In het rapport (oktober 2020) staat dat een goede vraagarticulatie de kans op doorwerking vergroot, dat die doorwerking met name plaatsvindt via productieve interacties binnen en vanuit het betrokken netwerk (consortium). Hierbij kan onderscheid gemaakt worden tussen directe doorwerking (bij de praktijkpartners binnen het consortium) en duurzame doorwerking (buiten het consortium, naar de hele sector of samenleving, en het onderwijs). Daarnaast concludeert de adviesraad dat doorwerking geen expliciete doelstelling is van de drie RAAK-regelingen (publiek, mkb en pro). Dit vraagt om een aanscherping van de aanvraag- en beoordelingsprocedure.

• NWO

NWO (Nationale organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek) besteedt steeds meer aandacht aan het belang van impact van onderzoek. NWO hanteert een expliciet kennisbenuttingsbeleid dat erop is gericht het maatschappelijk potentieel van onderzoeksresultaten zoveel mogelijk te benutten (zie hier link NWO | Kennisbenutting. Deze aandacht voor doorwerking en impact geldt in versterkte mate voor de Nationale Wetenschapsagenda (NWA) die op basis van kennisvragen van burgers tot stand is gekomen. NWO biedt workshops aan over impact, die subsidieaanvragers kunnen helpen om hun impactparagraaf te schrijven. Meer lezen? NWO Impact - Online workshops.

• KNAW

  "Maatschappelijke Impact in kaart”, 2018.

De commissie concludeert dat de maatschappelijke impact van onderzoek heel gevarieerd is, vaak pas na lange tijd zichtbaar wordt (>10 jaar), lang niet altijd een-op-een te koppelen is aan een bepaald onderzoekproject en niet altijd objectief te waarderen is. Daarna volgt een overzicht van methoden om impact in kaart te brengen. “De maatschappelijke impact kan worden vergroot door het bevorderen van productieve interactieve netwerken, en het actief betrekken van de potentiële gebruikers bij het opstellen van de onderzoeksvraag en de uitvoering van het onderzoeksproject.”(p. 20). Het rapport sluit af met een aantal aanbevelingen voor het ministerie, de kennisinstellingen en de subsidiegevers. Meer lezen? Maatschappelijke impact in kaart — KNAW

Het bestuur van het Regieorgaan SIA heeft haar Adviesraad gevraagd om eens goed naar de criteria te kijken, in het bijzonder de relatie tussen ‘vraagarticulatie', 'netwerkvorming’ en 'doorwerking'. In het rapport (oktober 2020) staat dat een goede vraagarticulatie de kans op doorwerking vergroot, dat die doorwerking met name plaatsvindt via productieve interacties binnen en vanuit het betrokken netwerk (consortium). Hierbij kan onderscheid gemaakt worden tussen directe doorwerking (bij de praktijkpartners binnen het consortium) en duurzame doorwerking (buiten het consortium, naar de hele sector of samenleving, en het onderwijs). Daarnaast concludeert de adviesraad dat doorwerking geen expliciete doelstelling is van de drie RAAK-regelingen (publiek, mkb en pro). Dit vraagt om een aanscherping van de aanvraag- en beoordelingsprocedure.

• STW

Het bestaansrecht van een van de onderdelen van NWO - de Technologiestichting STW – is gekoppeld aan het gebruik van de onderzoeksresultaten. De STW heeft dan ook al veel ervaring met het inventariseren van impact van het onderzoek dat zij subsidiëren. Volgens de STW gaat het om drie graadmeters: betrokkenheid van mogelijke gebruikers, ontstaan van een concreet product en de inkomsten die uit een project voortvloeien. Dit voert dan tot een driedimensionaal model waarop alle projecten geplot kunnen worden.

Overheid

• Vereniging Hogescholen over impact

De Vereniging Hogescholen publiceert voor verschillende vraagstukken een Atlasonderzoek met impact. Benieuwd naar een overzicht?
Daarnaast ontwikkelt de VH kaders voor bijvoorbeeld de master’s, zie Impact sectorplan Masters 25 november.

• Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen

Impact van onderzoek is voor de rijksoverheid een belangrijk thema, zie bijvoorbeeld het document Nieuwsgierig en betrokken. De waarde van wetenschap
over de waarde van wetenschap. Vaak gaat het om de economische waarde. Zie bijvoorbeeld het document Economische impact van de toegepast onderzoek organisaties op het Nederlandse bedrijfsleven.

• Internationaal

Er zijn meerdere internationale instrumenten voor impactbeoordeling. We noemen er hier twee:

1. Research Excellence Framework (REF) uit het Verenigd Koninkrijk is gericht op de beoordeling van het onderzoek van groepen onderzoekers en hanteert drie criteria: output quality, impact en environment. Impact is gedefinieerd als “any effect on, change or benefit to the economy, society, culture, public policy or services, health, the environment or quality of life, beyond academia." Het betreft dus maatschappelijke impact. De evaluatie vindt plaats aan de hand van een “impact case study”, een beknopt document over de bereikte impact, en een “impact template”, een beschrijving van de manier waarop de onderzoekers impact hebben bevorderd. Dat betekent dat zowel de acties als het gerealiseerde resultaat onderdeel zijn van de beoordeling.

1. Quality Evaluation for Performance-based Research is een systeem dat in Nieuw-Zeeland is ontwikkeld. Het kent twee beoordelingscriteria: research output en research contribution. Voor wie op zoek is naar een zeer uitgebreide set van indicatoren voor research contribution kan hier z'n hart ophalen. Er zijn 11 typen bijdragen onderscheiden, die elk weer zijn vertaald naar meerdere indicatoren.

Publicaties

Events

Contact