Generatie Z

De jeugd en jongvolwassenen die nu een leeftijd hebben tussen de 9 en 24 jaar worden generatie Z genoemd. Dit zijn onze huidige en toekomstige studenten. Interessant dus om te weten wat karakteristiek aan deze generatie is. Uit onderzoeken blijkt dat de sociale identiteit van Gen Z 'ers voor een belangrijk deel online is; dat ze de wereld die vanzelfsprekend internationaal, inclusief en divers is, beter en duurzamer willen maken. En dat het welzijn van deze generatie een aandachtspunt is.

Gen Z'ers rijden gemakkelijk op meerdere digitale snelwegen tegelijk. In de Mediterranean Journal of Social Sciences wordt zelfs gesuggereerd dat deze generatie de hoogste motorische synchronisatie heeft op het gebied van hand-, oog- en oor-coördinatie in de geschiedenis van de mensheid. Daardoor zijn de denkbeelden van deze digital natives niet altijd te bevatten voor anderen. Eerdere generaties denken vaak vanuit offline oplossingen. En kijken daarna naar een slim online alternatief. Generatie Z slaat een denkstap over. Pas als het online echt niet lukt, komen andere oplossingen in beeld. Gen Z'ers nemen veelal informatie op van het web en geven de voorkeur aan video's boven boeken. Afleiding is wel een thema. Het is moeilijk om te focussen op één taak terwijl er zoveel triggers tot afleiding zijn. Uit data van het Statistic Brain Research Institute blijkt dat Generatie Z een aandachtsspanne van acht seconden heeft, waarin zij bepalen of content boeiend genoeg is om aandacht aan te schenken.

MTV noemt deze generatie The Founders: de ongeduldige oprichters van een nieuwe wereld. Zij willen de wereld veranderen. Duurzaamheid is een sleutelwoord voor deze generatie. Als iets niet goed is voor de wereld, verliest het snel aan betekenis. Diversiteit en inclusiviteit is vaak geen issue voor deze generatie. Het is normaal dat er gelijke kansen zijn voor iedereen, ongeacht achtergrond, geslacht, seksualiteit of etniciteit. Dat verwachten ze ook van organisaties. Jongeren zitten vergeleken met eerdere generaties veel thuis. Ze spreken minder af met vrienden en hun sociale leven speelt zich grotendeels online af. Hun online sociale identiteit is sterk. Nog nooit was het aantal tienerzwangerschappen zo laag en is een jonge generatie zo goed doordrongen van de gevolgen van drugs.

Via vlogs en social media zijn Gen Z'ers verbonden met iedereen overal ter wereld. Plaats en tijd spelen op het web geen rol. Werken kan in Bali, Nederland of Australië en of dat om negen uur 's ochtends is of drie uur 's nachts is, maakt niet uit. Werken met doelen, iets binnen een bepaalde termijn af hebben, past ze daarom beter dan methodisch werken. Hiërarchie en autoriteit zeggen generatie Z niet zoveel. Op het web is iedereen gelijk. Het ondernemerschap trekt deze nieuwe generatie aan. Een groot deel van de middelbare scholieren geeft aan een eigen bedrijf te willen starten. Al lijkt Gen Z volgens een grootscheeps onderzoek van MacKinsey, waarbij ze 30.000 werkenden wereldwijd hebben bevraagd, qua verwachtingen en motivatie voor hun werk niet heel veel te verschillen van andere generaties. Betekenisvol werk en flexibiliteit staan in de top van hun lijstje. Boomers hechten daar ook veel waarde aan, maar na het salaris. Salaris scoort bij Gen Z dus relatief lager als reden om van baan te switchen of om een baan te behouden.

In 2021 vulden ruim 28.000 hbo- en wo-studenten een online vragenlijst in. Wat blijkt? De helft van de ondervraagde studenten (51 procent) ervaart psychische klachten zoals angst en somberheid. Onderzoeker Jolien Dopmeijer van het Trimbos-instituut legt in een interview met de NRC uit dat veel studenten psychische klachten en prestatiedruk ervaren omdat ze overvraagd worden. 'De week van studenten zit helemaal vol. Met studeren, colleges en dan een bijbaan om rond te komen. De kosten voor levensonderhoud zijn hoog. Daarnaast willen ze elk moment van hun vrije tijd benutten. Om zich weer te ontwikkelen. Vrienden zien, bestuurswerk doen, sporten. Er is geen tijd om te lummelen. Alles moet nut hebben', verklaart Dopmeijer.

Maar hoe groot is die druk nu eigenlijk? Of hebben we te maken met verwende jongeren die niet met tegenslagen kunnen omgaan? Van der Velden, hoogleraar Victims and Mental Health aan Tilburg University, zet vraagtekens bij het onderzoek van het Trimbos instituut. Er is tegenwoordig veel meer aandacht voor mentaal welzijn dan dertig jaar geleden. Dat is op zich een goede ontwikkeling, het stigma op psychische klachten en stoornissen is aan het verminderen en dat is prettig voor mensen die dat hebben', legt Van der Velden uit. Maar precies om die redenen weten sommige jongeren zulke 'excuses' ook tactisch in te zetten. 'En daar is niks geks aan', stelt Van der Velden.  Als een student te veel heeft gedronken en te laat naar bed is gegaan, waardoor deze zijn paper niet op tijd af heeft, en weet dat een excuus als 'overwerkt zijn' goed werkt, zal de student dit mogelijk gebruiken om uitstel te krijgen, legt Van der Velden uit.

In grote lijnen blijkt uit deze artikelen dat de generatie Z ongekende digitale vaardigheden heeft, vooral in online oplossingen denkt, een rijk sociaal online leven kent en warmloopt voor een betekenisvolle rol in een internationale, diverse omgeving, met weinig hiërarchie, veel afwisseling en aandacht voor welzijn.  Goed om dus rekening te houden met de unieke kenmerken van deze generatie.