Aanpak
Unieke schoenen voor unieke voeten
De vraag is hoe je deze krachten in de schoen moet definiëren. Het Shoe-TIMeS team wilde dit goed in beeld krijgen en nagaan wat de krachten op en aan de voet nu werkelijk zijn. Student Toegepaste Natuurwetenschappen van Fontys Gideon Stuijk is aan de slag gegaan met de definiëring van krachten die hierbij een rol spelen.
Het op maat kunnen maken van een schoen houdt nog meer in. We weten dat lichaamsgewicht verschilt per persoon. Het gewicht en daarmee de kracht die op de zogenaamde metatarsus, de botjes onder je tenen, terechtkomt bij het afrollen van de voet tijdens het lopen verschilt dus ook per persoon. Zoals eerder vermeld kunnen diabetici last hebben van overgewicht en een dunner wordende huid. Ook ouderen kunnen een afname van vet bij het voetkussen ondervinden. Er staat hier grotere druk en kracht op de metatarsus. Vervolgens kan de zogenaamde spreidvoet ontstaan. Dat betekent veel ongemak en pijn bij het lopen.
Zo verschillend de mens, zo verschillend dus de voet en zijn situatie. Waar de een meer gebaat is bij een inlegzool zal de ander beter gaan lopen met een andere samenstelling van schoenmaterialen.
De orthopedische schoenmaker laat zijn materiaalkeuze nog wel eens afhangen van de werkbaarheid van het materiaal en betaalbaarheid. Shoe-TIMeS kan bijdragen aan een wetenschappelijke afweging voor het gebruik maken van bepaalde schoenmaterialen. Fred Holtkamp heeft samen met studenten van Fontys Paramedische Hogeschool hiervoor een databank opgezet. Daarin staan een aantal materialen waar orthopedische schoenmakers mee werken samen met hun specifieke kenmerken geregistreerd. Zo zijn de opties voor maatwerk inzichtelijk gemaakt. Deze materialendatabase is toegankelijk voor leden van de beroepsorganisatie NVOS.
Objectieve kennis
Holtkamp: ‘Wat je nu veel ziet in de orthopedische schoensector, maar ook bij medische behandelaars, is dat de kennis van experts veelal in het hoofd zit door jarenlange ervaring en daardoor moeilijk overdraagbaar is. Een meester kan tegen zijn leerling zeggen: Hier moet je drukken. Maar wanneer de leerling vraagt: Hoe hard moet ik drukken? dan is dat lastig uit te leggen. De praktijk verloopt nu grotendeels op intuïtie en trial and error.’ De objectieve meetwaarden die Shoe-TIMeS kan leveren bieden veel mogelijkheden tot het inzichtelijk maken van data. Een arts kan hiermee een vergelijking maken van een digitaal beeld (van de meetwaarden) van een voet uit 2017 en een uit 2018, en de beelden zelfs over elkaar heen leggen. Een fysiotherapeut krijgt de mogelijkheid een aangepast looppatroon te ontwikkelen voor zijn cliënt. Een gespecialiseerde schoenenwinkel kan de digitale metingen van een klant gebruiken om de juiste schoen uit zijn collectie te kiezen. Een orthopedische schoenmaker kan vanuit deze objectiviteit op een relatief goedkope manier een accuraat ontwerp maken. Shoe-TIMeS draagt op deze manier bij aan de digitale professionalisering van de orthopedische sector en daarmee aan een betere kwaliteit voor de cliënt.
Multidisciplinaire samenwerking
Er zijn bij Shoe-TIMeS inmiddels 35 multidisciplinaire studenten van instituten en opleidingen van Fontys Hogescholen en daarbuiten betrokken. Vanuit Verpleegkunde, Technische natuurkunde , Industrieel Product Ontwerpen, Medisch beeldvormende en radiotherapeutische technieken , Fysiotherapie, Podotherapie , Engineering , Mechatronica,Toegepaste wiskunde en twee scholieren van het Technasium wordt er samengewerkt en de inzichten gebundeld. Van der Maazen: ‘In het begin is het altijd even snuffelen aan elkaar en weten ze nog niet zo goed wat ze van elkaar kunnen verwachten. Toch proberen we multidisciplinaire samenwerking zoveel mogelijk te stimuleren. Het verrijkt hen echt in hun kennis en ervaring.’
Studenten Gideon Stuijk (Toegepaste Natuurwetenschappen) en Jimmy Verhage (Orthopedische Techniek) zijn ook enthousiast over deze manier van samenwerken. Stuijk: ‘Het is heel interessant om te ervaren hoe studenten van een andere opleiding een complete andere kijk op dingen hebben. Dat beïnvloedt mij ook. Het is het doel bij Shoe-TIMeS om de diabetespatiënt te helpen en dit gaf me een extra drive om verder dan mijn vakgebied te kijken. Ik wil hierna doorstuderen voor docent. Een probleem vanuit een breder perspectief benaderen is iets wat ik mijn leerlingen nu zeker zou willen meegeven.’
Jimmy heeft met Gideon samengewerkt aan de gangbeeld analyse. Gideon wist nog niet hoe loopcycli praktisch te meten en Jimmy vond het weer waardevol dat Gideon wist welke instrumenten voor de analyse klaar te zetten. Jimmy: ‘In het begin is het even zoeken, maar door veel vragen te stellen raak je bekend met onbekende termen en elkaars gebied. Ik keek vanuit Orthopedie Techniek bijvoorbeeld wat meer naar hoeveel gewicht er op de sensoren in de schoen terechtkomt. De engineers kijken weer wat meer vanuit de techniek. Hierbij vullen we elkaar aan.’
Partners
Fontys Paramedische Hogeschool streeft naast de multidisciplinaire samenwerking tussen de opleidingen ook naar zoveel mogelijk kruisbestuiving met het werkveld en andere onderwijsinstellingen. Het praktijkgerichte onderzoek heeft een zeer diverse pool van samenwerkingspartners: TU/e (industrial Design, afdeling Smart Textiles), PFI (Pirmasens Fachinstitut Deutschand), Maastricht Instruments (meetinstrumenten, verbonden aan het academisch ziekenhuis Maastricht), Metatronics (productontwikkeling, expert in IoT), The Foot Wearists (o.a. 3D Design en bedenkers in creatieve oplossingen voor meetinstrumenten (in de schoen), Vadret (steunzool fabrikant) en de orthopedische schoenenwinkels Loopvisie, Wittepoel en Flipse.
Shoe-TIMeS is dankbaar voor de praktische en innovatieve inzichten vanuit de studenten en de partners. Zonder deze toevoegingen zou het onderzoek een stuk minder impact op de zorg en het werkveld kunnen maken. Aan de kant van de partners zijn de verwachtingen hoog gespannen want de inzichten die de sensorische schoen kan leveren zou een belangrijke impuls kunnen betekenen voor hun vakgebied.
