Industrial engineering and entrepreneurship

Over het lectoraat

Ambities

Samenwerking met het bedrijfsleven is in toenemende mate in beeld bij de opleidingen. Bedrijven spelen een belangrijke rol bij het projectonderwijs, in stages en afstuderen. In lijn met de regionale strategische agenda’s (Brainport, Provincie Noord-Brabant, EU) zijn drie speerpunten geformuleerd waarin onderwijs, onderzoek en praktijk elkaar versterken:

• Ondernemerschap, in het bijzonder ondernemerschap in de technniek;
• Operational Excellence, ofwel het continu verbeteren van bedrijfsprocessen;
• Product- en Procesinnvovatie.

Onderzoekslijnen Ondernemerschap en Operational Excellence

Aan het lectoraat zijn twee lectoren verbonden, ieder met een specialisatie op één van beide onderzoekslijnen: Ondernemerschap en Operational Excellence. De lectoren Ger Post en Corné Dirne geven sturing aan het lectoraat en participeren actief in onderzoek, onderwijsontwikkeling en valorisatie in het werkveld. De beide onderzoekslijnen kennen ieder een eigen programmateam samengesteld uit één van de lectoren en docent-onderzoekers die op structurele wijze zijn betrokken bij het onderzoek en de vertaling naar onderwijs, wetenschap en werkveld. Deze teams geven onder eindverantwoordelijkheid van de lector richting en invulling aan het portfolio van de betreffende onderzoekslijn. Dit betreft zowel de voorbereiding van projecten, de uitvoering van onderzoek, het uitdragen van onderzoeksresultaten alsmede het implementeren van uitkomsten in het onderwijs.

Onderzoekslijn Product- en Procesinnovatie

In de derde onderzoekslijn gaat de aandacht vooral uit naar (mkb-)ondernemingen die niet beschikken over de middelen om te investeren in innovatie. Jos Pieterse is verantwoordelijk voor deze onderzoekslijn en doet onderzoek naar bedrijfskundige vraagstukken rond het laagdrempelig toegankelijk maken van nieuwe technologie en digitalisering en ondersteunt hen tijdens de transitie.

Projectteams

Daarnaast zijn diverse docenten en derden op projectbasis verbonden aan het lectoraat. Hierbij gaat het vaak om relatief kortlopende projecten die op dat moment in de belangstelling staan en een impuls nodig hebben om tot resultaten te komen. Deze inzet en taakverdeling worden op projectbasis geregeld. Promotie- en master-onderzoek door collega’s wordt bij voorkeur gericht op de genoemde onderzoekslijnen. Via het onderwijs - met name minoren en praktijkonderdelen - dragen studenten bij aan de uitvoering van onderzoek.

Professionalisering docenten

Het lectoraat biedt collega-docenten de mogelijkheid om specifieke kennis te ontwikkelen door het uitvoeren van onderzoek en deze kennis te gebruiken voor toepassing in het onderwijs. Docenten kunnen op basis van persoonlijke ambities en/of behoeften vanuit het onderwijs voorstellen aandragen voor onderzoek waarna door het lectoraat – in samenspraak met de onderwijsmanagers en het MT – wordt bekeken op welke wijze dit georganiseerd en gefinancierd kan worden.

Collega-docenten kunnen participeren in lopende en nieuw te ontwikkelen onderzoekprojecten vanuit de onderzoeklijnen. Hierdoor doen collega’s verdere onderzoekervaring op en kunnen zij zich verder ontwikkelen op specifieke kennisdomeinen en projectmatig werken. Verder biedt het collega’s de mogelijkheid om hun professionele netwerk te versterken richting het bedrijfsleven en kennisinstellingen.

Over Entrepreneurship

Entrepreneurship of Ondernemerschap is te definiëren als een houding, gedrag en/of status waarbij de persoon in kwestie (de ondernemer) vanuit persoonlijke motivatie richting geeft aan (nieuwe) bedrijvigheid en daarmee (potentiële) waarde creëert voor zichzelf, zijn organisatie en zijn omgeving. Het gaat daarbij om de motivatie en vaardigheden om kansen te herkennen of te creëren en kansen te vertalen in actie.

Ondernemende houding, in samenwerking met Fontys Centrum voor Ondernemerschap

In nauwe samenwerking met Fontys Centrum voor Ondernemerschap draagt het lectoraat via (onderzoeks)projecten bij aan het versterken van een ondernemende houding en competenties bij studenten en in het werkveld. Daarbij gaat het om:

• Persoonlijke competenties voor ondernemerschap en onderwijskundige aanpakken en instrumenten om deze competenties te ontwikkelen;
• Monitoring van (student)ondernemerschap;
• Aanpakken gericht op het versterken van ondernemerschap (startups, familiebedrijven, mkb, intern ondernemerschap, collaborative entrepreneurship) in het werkveld.

Entrepreneurship Competence Framework

De Europese Unie heeft het begrip ondernemerschap vertaald naar een model waarmee op een universele manier over ondernemerschap gesproken kan worden: het Entrepreneurship Competence Framework, oftewel EntreComp. Het EntreComp Expertise Centre (onderdeel van het Fontys Centrum voor Ondernemerschap) heeft een op EntreComp gebaseerde methode en bijbehorend instrument ontwikkeld. Hierdoor kunnen de competentie-elementen op het gebied van kennis, houding en vaardigheden gemeten worden. De resultaten daarvan vormen het uitgangspunt voor de verdere persoonsgerichte ontwikkeling van de onderliggende competenties. Onderzoek zal onder andere gericht zijn op de verdere validatie en effectmeting van de EntreComp-methode in het onderwijs en op maatwerk implementaties binnen de brede omgeving van Fontys.

Samenwerking met andere hogescholen

In samenspraak met andere hogescholen, aangesloten bij het Nationaal Lectorenplatform Ondernemerschap, verricht het lectoraat – wederom in co-productie met Fontys Centrum voor Ondernemerschap – onderzoek naar ondernemerschap en ondernemerschapsonderwijs (interesse en deelname) onder Fontys studenten. Dit betreft een kwantitatief onderzoek op basis van dataverzameling via StudieLink. Dit onderzoek wordt jaarlijks uitgevoerd en verschaft inzicht in de belangstelling voor ondernemerschap en spreiding hiervan binnen de populatie van Fontys.

In lijn met de ontwikkeling van een uitstroomprofiel ondernemerschap – met route’s op het gebied van het startup entrepreneurship en family business – besteedt het lectoraat expliciet aandacht aan ondernemerschap in familiebedrijven. Veel (technische) bedrijven worstelen met vraagstukken op het gebied van (technologische) innovatie, opvolging en financiering. In diverse onderzoeken wordt specifiek gekeken naar dit type bedrijven.

Lector

Ger Post studeerde Technische Bedrijfskunde aan de Technische Universiteit Eindhoven en is aan dezelfde universiteit gepromoveerd op een onderzoek naar ondernemerschap via modulaire structuren binnen organisaties

Kennisteam

Over Operational Excellence

Voor de stuwende industrie van Brainport Eindhoven, vooral bestaand uit Original Equipment Manufacturers (OEM's), engineeringbureaus, toeleverende industriële bedrijven en service partners, is Operational Excellence een belangrijk thema. De Brainport regio wil haar vooraanstaande positie als innovatieve regio in de wereld consolideren en zelfs verder uitbouwen. Een voorwaarde daarvoor is dat de regio naast R&D en engineering ook ‘world class manufacturing’ in huis heeft. Om 14 productieactiviteiten voor de regio te behouden - zeker met het oog op enerzijds de hoge uurtarieven voor arbeid en anderzijds de toename van flexibele vormen van automatisering - dienen bedrijven te investeren in Operational Excellence.

Aanpak

Binnen de onderzoeklijn Operational Excellence wordt onderzoek uitgevoerd naar methoden voor procesverbetering in een technisch-bedrijfskundige context. Operational Excellence gaat om het doelmatig én doeltreffend inrichten, verbeteren en managen van de organisatie, die daardoor steeds weer in staat is de juiste klantwaarde tegen de juiste kosten te realiseren. Daarbij gaat het om: in één keer goed, op tijd geleverd, via effectief en efficiënt gebruik van resources.

Het bedrijfsspecifiek creëren van een praktische aanpak staat daarbij centraal. Daarbij worden verschillende inzichten, methoden en gereedschappen uit Lean, QRM, 6Sigma, TPM, QRM en Agile Manufacturing gebruikt. Via dergelijke aanpakken werken bedrijven gericht aan het continu verbeteren van bedrijfsprocessen (bijvoorbeeld door het tegengaan van verspillingen in materialen, kosten en tijd in de productie), het focussen op klantwaarde en het slim gebruik maken van technologie en menselijk kapitaal. De wisselwerking tussen procesverbeteringen en automatisering is daarbij een actueel vraagstuk.

Omdat complexe industriële producten in veel gevallen ontwikkeld en voortgebracht worden in samenwerking met gespecialiseerde bedrijven (engineering bureaus, gespecialiseerde maakbedrijven, assemblagebedrijven / system integrators, service contractors) vraagt Operational Excellence meer en meer om een aanpak op ketenniveau.

Klantwensen

Operational Excellence helpt bedrijven (en ketens) om hun dienstverlening te optimaliseren en te laten aansluiten bij veranderende klantwensen en steeds hogere eisen vanuit de – veelal internationale – markt. Aanpakken van continue procesverbetering komen daarnaast voor in niet industriële omgevingen, zoals de gezondheidszorg, dienstverlening en bij de overheid.

Naast het slim benutten van technologie en ict en het analyseren en herontwerpen van bedrijfsprocessen, vaak met inzet van kwantitatieve methoden, vraagt Operational Excellence nadrukkelijk ook om veranderkundige technieken en social skills. Het continu oog hebben voor verspilling en klantwaarde en het daadwerkelijk invoeren en borgen van verbeteringen vereisen draagvlak onder de betrokken medewerkers én vragen om expertise voor het bewerkstelligen van gedrags- en cultuurverandering.

Lector

Corné Dirne (1961) is na zijn studie Technische Bedrijfskunde aan de TU/e in 1990 gepromoveerd bij professor Will Bertrand. Voor zijn promotie deed hij onderzoek naar de productiebeheersing van flexibele fabricagesystemen, waarna hij universitair docent werd bij de toenmalige faculteit Technische Bedrijfskunde.

Over Process & Business Innovation

Ondernemerschap en innovatie zijn nodig om – als maatschappij, economie, keten of individueel bedrijf – een antwoord te hebben op duurzame maatschappelijke ontwikkelingen (sociaal, technologisch, economisch, ecologisch, politiek). Om deze antwoorden te vinden zet de EU nadrukkelijk in op innovatie, kennis en ondernemerschap in relatie tot duurzame ontwikkeling .¹Ondernemerschap in combinatie met investeringen in innovatie biedt ondernemingen kansen om zich te onderscheiden, klanten te binden en nieuwe markten te betreden, groei te realiseren en de winstgevendheid te verbeteren. Dit alles binnen de ecologische grenzen en mogelijkheden. Dit kan door nieuwe circulaire producten te ontwikkelen, het toepassen van nieuwe technologie en processen, of door andere organisatievormen en businessmodellen.

Het lectoraat onderzoekt op welke wijze bedrijven uit de maakindustrie richting geven aan ondernemerschap, innovatie enduurzaam circulair business development. Hierbij gaat de aandacht in het bijzonder uit naar innovatie enbusiness developmentbinnen het mkb/familiebedrijf en naar samenwerking tussen bedrijven bij RD&E.

Technologische innovatie

In de maakindustrie komt innovatie vaak tot stand via technologische vernieuwing. Innovatieve technologische ontwikkelingen (zoals 3D-printen, industriële en logistieke robotica, lichtgewicht construeren, smart materials) en verdergaande digitalisering bieden mogelijkheden om werkprocessen en de besturing daarvan verder te optimaliseren en de productiviteit verder te verbeteren. Hierbij spelen vraagstukken op het grensvlak met andere instituten binnen Fontys Technologie en Innovatie en met name met het lectoraat Smart Manufacturing een rol.

Sociale Innovatie

De adoptie van nieuwe (productie)technologie in bedrijven vraagt om een zorgvuldige inpassing – en vaak ook aanpassing – van werkprocessen, procesbesturing en informatievoorziening. Daarnaast worstelen bedrijven met vragen op het gebied van organisatie,(circular) business modeling, financiering en HRM.

Het lectoraat voert onderzoek uit naar (technisch) bedrijfskundige vraagstukken rond de adoptie van nieuwe technologie en digitalisering in bedrijven en ketens. Tevens onderzoekt het lectoraat daarbij het verandervermogen van de organisatie en haar ketenpartners. Daarmee sluit het lectoraat nauw aan bij het onderzoek van de lectoraten en SIGs van FH Engineering en FH TNW waar het accent meer ligt op de technologie zelf.

Laagdrempelige en toegankelijke ontwikkeling

Specifieke aandacht gaat hierbij uit naar (mkb)-ondernemingen die ‘voor hun gevoel’ nog ver af staan van de Smart Industry agenda. Veel bedrijven, stroomafwaarts in de toeleveringsketen, zien digitalisering, big data, VR, digital twin,additive manufacturing, circulair en duurzaam produceren als ontwikkelingen waar zij op korte termijn niet veel mee te maken zullen krijgen en ook de middelen en motivatie niet hebben om daar in te investeren.

Het is in het belang van deze bedrijven en de maakindustrie als geheel om deze technologische en sociale ontwikkelingen meer laagdrempelig toegankelijk te maken en deze bedrijven te ondersteunen bij de vertaalslag naar hun – vaak minder high-tech – context. Daarbij gaat het niet per se om de technologie zelf maar vooral om organisatorische en financieel-economische vraagstukken.

1] Europe 2020, A European Strategy for Smart, Sustainable and Inclusive Growth

Projectleider

Jos Pieterse studeerde Sociotechniek (richting analyse, ontwerp en verandering van organisaties) aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en behaalde zijn doctoraat in change management aan de Open Universiteit in Heerlen. Zijn promotieonderzoek richtte zich vooral op verschillen in het taalgebruik van professionals die samenwerken in verander- en innovatietrajecten.

Onderzoeksprojecten

• Maliepaard, C., Reijrink, R.A.M., Kirkels, Y.E.M., & Akkermans, H. (2022). Growth characteristics of Dutch manufacturing SMEs during their digital servitization journey: A punctuated equilibrium perspective. In A.Z. Bigdeli, M. Rapaccini, N. Saccani, F. Adrodegari, T. Baines (Reds.), Achieving Net-Zero through Servitization (pp. 122-130). The Advanced Services Group. ISBN 978 1 85449 805 2, online link

• Judith van Helvert & Ger Post, Experimenteren in organisaties: wat schrijft de wetenschap?(2022) Holland Management Review, online link

• RegioBusiness (2022). Fontys & Smart Industry Fieldlab SAMEN - Mkb plukt vruchten van innovatieve kennisproducten. online link

• Ger Post & Judith van Helvert, Ondernemerschap in tijden van crisis: een overzicht van academische bijdragen rond dit thema (2022), Holland Management Review, online link

• Jeanette van Haasen, Niels van Zon & Ger Post (2022), Samenwerking in de keten begint bij jezelf, Regio Business, online link

• Ger Post & Judith van Helvert, Ondernemen vanuit purpose: actuele inzichten vanuit de wetenschap (2022), Holland Management Review, online link

• Rosalie Reichardt: Digital magazine (2022), fontysblogt.nl, online link

• Danae Bodewes: Schaamteloos nieuwsgierig (2022), boek Boom Uitgevers, Amsterdam, online link

• Artikel over Motivatie & nieuwsgierigheid in Tijdschrift voor Positieve Psychologie, (2022), online link

• Els de Maeijer, Omgevingswet komt snel: hoe past gezondheid in lokaal ruimtelijk beleid Sociale vraagstukken, (2022) , online link

• Schipper, T., Corporaal. S., Vos, M., Thunnissen, M.,Koop-Spoor, E. & Vloet, K. (2021) Benadruk ook belang bedrijfsleven bijhybride professionals. Science Guide, online link

• Bodewes D., Artikel in Od-Magazine (2020): vakblad voor informatieprofessionals bij de overheidvakblad ‘Nieuwe werk-werkelijkheid, Leren om wendbaar, stuurbaar en moedig te zijn’ december 2020, online link

• Maeijer, E. de. (2020) Open innovation dynamics: languaging in industry-academia collaborations, Academisch proefschrift, Technische Universiteit Eindhoven / Universiteit van Antwerpen, online link

• Albats, E., Alexander, A., Mahdad, M., Miller, K. & Post, G. (2020) Stakeholder management in SME open innovation: interdependencies and strategic actions. Journal of Business Research, online link

• Vloet, K., Klatter, E., Janssen, S. & Kessels, G.(2020). Bumpy moments considered as critical incidents. Professional Identityof technical VET-teachers. Quaderns de Psicologia  22 (2), 1-26, online link

Kenniskring

De kenniskring van het lectoraat Industrial Engineering and Entrepeneurship bestaat, naast lectoren Ger Post en Corne Dirne, uit een aantal docentonderzoekers. Deze gemixte groep aan onderzoekservaring, onderwijservaring en contacten met het werkveld gaan aan de slag binnen het lectoraat.

Onderwijsontwikkeling

Het lectoraat is actief betrokken bij de doorontwikkeling van de onderwijsprogramma’s van de opleiding Technische Bedrijfskunde met de richtingen Bedrijfsmanagement MKB, Automotive and Mobility Management en bij het programma van het Fontys Centrum voor Ondernemerschap. Dit betreft concreet de leerlijnen ondernemerschap, operational excellence en onderzoekvaardigheden. Meer informatie hierover is beschreven in het projectportfolio van het lectoraat.

Het lectoraat is – naast toegepast onderzoek – ook actief betrokken bij onderwijsontwikkeling. Het lectoraat participeert in de curriculumcommissies van de verschillende opleidingen en is betrokken bij de ontwikkeling van de onderwijsprogramma’s, leerlijnen en specifieke onderdelen. Voorbeelden en lopende onderwijsprojecten zijn:

Voorbeelden

• De minor Operational Excellence, als onderdeel van de opleiding Technische Bedrijfskunde. Programmering van praktijkopdrachten (challenges) geschiedt vanuit het lecoraat;
• De ontwikkeling van een variant Ondernemerschap - met twee routes: startup en opvolging in het familiebedrijf - voor de opleiding Bedrijfsmanagement MKB;
• De ontwikkeling van een extra-curriculair ‘Plus-programma’ voor tweedejaarsstudenten van Bedrijfsmanagement MKB en Automotive and Mobility Management;
• Het versterken van een ondernemende houding en vaardigheden in de opleidingen van andere Fontys instituten en het – met behulp van de SOR-regeling – faciliteren van afstuderen binnen het eigen bedrijf;
• Deelname aan het Fontysbrede onderzoeksthema Learning Society gericht op het ontwikkelen en benutten van future skills en innovatieve leer- en werkomgevingen ten bate van 'leven lang leren'.

Overig onderzoek

Het bedrijfsleven is het ‘laboratorium’ voor het technisch-bedrijfskundig onderwijs en onderzoek. Vanuit de ambitie om impact te hebben in dit werkveld wordt het onderzoek van het lectoraat gericht op vraagstellingen die daar actueel zijn. Dat geldt ook voor het onderwijs zelf. Bepaalde ontwikkelingen binnen technische bedrijfskunde of binnen de context daarvan vragen om onderwijsvernieuwing en onderzoek om dit mogelijk te maken.

Aanvullend op de onderzoekslijnen Entrepreneurschip en Operational Excellence stelt het lectoraat zich open voor vraagstukken die worden aangedragen door het onderwijs en werkveld. Praktijkopdrachten (afstuderen, stages en minoren) kunnen aanleiding geven om aanvullend onderzoek op te pakken. Directe aanleiding hiervoor kan zijn dat meerdere bedrijven bij de opleiding aankloppen met soortgelijke vragen. In dergelijke gevallen zullen opleiding en lectoraat bekijken in hoeverre een extra investering in deze thematiek gewenst en realiseerbaar is. Indien mogelijk zal dit een vervolg krijgen in de vorm van een extern gefinancierd onderzoekproject.

Studielink onderzoek

Het ondernemerschapsonderwijs en de faciliteiten die het Fontys Centrum voor Ondernemerschap aanbiedt, draagt bij aan de groei van het aantal jonge ondernemers in de regio. Steeds meer jongeren willen vooral ondernemen om een eigen droom of idee waar te maken. Bovendien willen ze kunnen genieten van een flexibelere keuze tussen werk en prive waar ze vrij, verantwoordelijk en creatief kunnen zijn. Binnen Fontys zijn er legio mogelijkheden om hen daarin op de juiste manier te begeleiden zodat zij zich op dit vlak kunnen ontwikkelen.

Het lectoraat Industrial Engineering & Entrepreneurship verrichtte in samenwerking met het Fontys Centrum voor Ondernemerschap een Fontys Studielink onderzoek gericht op ondernemerschap. Bekijk hier de volledige rapportage.

Samenwerking studenten en mkb-bedrijven

Innovatie lastig en tijdrovend? Niet nodig met behulp van onze vierdejaarsstudenten!

Bedrijven die vernieuwend zijn en daarbij een ambitieuze groeidoelstelling hebben, presteren beter en werken het beste samen met andere bedrijven.

Weet jij zeker dat je vernieuwend genoeg bent zodat je over drie jaar nog steeds de kost kunt verdienen met je huidige business? Twijfel je en heb je geen tijd om je kansen nader te onderzoeken?

Schakel dan een team vierdejaars hbo-studenten in!
Studenten kunnen je inzichten geven in kansen die nieuwe technologieën en sociale innovaties bieden. Zij maken ook nog eens een voorstel voor het benutten van die kansen en hoe die in concrete acties omgezet kunnen worden.

Veel bedrijven gingen je al voor, onder andere de Faes Group in Reusel en MTD in Tilburg. Zij participeerden in het vierdejaars project ‘Innovatiemanagement’ van de opleiding Technische Bedrijfskunde binnen de richting Bedrijfsmanagement MKB.

Contact

Ketensamenwerking heeft dit jaar onze bijzondere aandacht. Voor nadere informatie over dit project kunt u contact opnemen met:

dr. Y.E.M. (Yvonne) Kirkels

Docentonderzoeker

• y.kirkels@fontys.nl
• 08850 76285

• LinkedIn

Wat bieden wij jou?

Wij bieden mkb- bedrijven in Zuid-Nederland ondersteuning bij het in kaart brengen van hun innovatievermogen. Aansluitend op deze analyse maken we samen met jou doelgerichte verbeterplannen waardoor kansen ontstaan om je positie in de markt en in de supply chain (keten) te versterken.

Wat vragen wij van jou?

Tijd om een groep van vier of vijf vierdejaarsstudenten Bedrijfsmanagement MKB intensief kennis te laten maken met jou, je bedrijf, je ambities en problemen. En de bereidheid om in nauw overleg, samen met studenten en hun begeleidende docent, een scan van je onderneming te maken.

Wie ben je?

Een drukbezet ondernemer met een (toeleverend) bedrijf dat behoort tot de maakindustrie en/of automotive industrie in de Brainport regio. Bij voorkeur heb je meer dan 20 medewerkers in dienst. (Onze ervaring is dat het project dan het beste tot zijn recht komt.)

Voorbeelden van projecten

In de afgelopen periode hebben verschillende groepen studenten van de opleiding Bedrijfsmanagement MKB 'project 9-10' afgerond. Tijdens dit project zijn studenten aan de slag gegaan met innovatie bij bedrijven in de regio. Drie bedrijven met interesse in het project zijn aangedragen door de Rabobank. Verbi Gereedschappen, Flex Industries en Arte, allen gevestigd in Helmond, hebben deelgenomen aan het project.

Lees hier meer over het Rabobank project met Hogeschool ICT: 'Blommers Coffee formula'.

Aanpak

In de eerste fase van het project hebben de studenten een scan gemaakt van verschillende facetten binnen de onderneming. Om deze scan te maken is de
huidige situatie bij de onderneming beschreven. Vervolgens is door de studenten gekeken waar geïnnoveerd kan worden. Bij de innovatiescan zijn alle vier de bedrijfsprocessen, relevant voor de opleiding Bedrijfsmanagement MKB, belicht. In project 9-10 kwamen onderdelen voor met betrekking tot commercie, financiën, personeel en logistiek.

Contact lectoren